مریم طباطباییان - دکتری آموزش هنر. دانشگاه هنر تهران
ساناز عباسعلی زاده - کارشناس ارشد معماری
رضا کلایی - کارشناس ارشد معماری
ریما فیاض - دکتری معماری، دانشگاه هنر تهران

ماهیت و ویژگی های تفکر خلاق از دیرباز مورد توجه پژوهشگران بوده و از آنجا که شخصیت فرد از سنین کودکی شکلمی گیرد، تمرکز پژوهشگران در مورد خلاقیت مرتبط با این مقطع سنی است. همچنین پژوهش ها حاکی از این است کهمحیط اطراف کودک نقش مهمی بر سلامت جسمانی، روانی و شکوفایی خلاقیت کودک بازی می کنند. در مطالعه حاضربا استفاده از روش تحقیق تحلیلی و کیفی در زمینه های روان شناسی محیط و طراحی معماری در مفاهیم خلاقیت ومحیط های ساخته شده بر پرورش خلاقیت کودکان، همچنین ویژگی های محیطی موثر بر خلاقیت کودکان در مراکز کودکتهران مطالعه شده است. بدین منظور محتوای کیفی منابع و نظریات پژوهشگران مطرح در این زمینه، در جهت رسیدن بهتفسیر و یافتن چهارچوبی برای ارزیابی ویژگ یهای محیطی موثر بر خلاقیت کودک، مورد بررسی قرار گرفت. در این راستاابتدا، عوامل موثر بر خلاقیت کودک و ویژگی های محیطی شک لدهنده این عوامل تحلیل شد. سپس پنج مرکز کودک که باهدف پرورش خلاقیت فعالیت می کنند به طور تصادفی در شهر تهران انتخاب شدند و نتایج حاصل از تحلیل های انجام شده،در بناهای این مراکز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش، با توجه به عوامل موثر در رفتار محیطی نشان می دهد، محیطبا ویژگی هایی نظیر پیچیدگی، تحریک کنندگی، انعطاف پذیری، بازی سازی و ایجادکننده تعامل بین کودکان در افزایشخلاقیت کودکان موثر است. همچنین اگر محیط به گونه ای طراحی شود، که در آن اصول روان شناسی محیط در رابطهبا خصوصیات جسمانی و روانی کودکان رعایت شود می تواند بستر مناسبی جهت شکوفایی خلاقیت کودکان فراهم آورد.محیط در این پژوهش محیط کالبدی، به صورت ساخته شده است که فضاهای باز و محیط های طبیعی را نیز شامل می شود.

خلاقیت، روان شناسی محیط، محیط ساخته شده، کودک، طراحی