کیانوش حسنی - دانشجوی دوره دکتری رشته معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
ویدا نوروزبرازجانی - دکتری معماری. گروه معماری دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
محمدرضا نصیرسلامی - دکتری معماری. گروه معماری دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

عوامل متعددی در شک لگیری فضاهای مسکونی وجود دارند که در تمامی آنها حفظ روابط فضایی مهم و تاثیرگذار است.این پژوهش برآن است که در یکصد خانه از دوران قاجار در کاشان, روابط فضاهای باز، بسته و نیمه باز را با استفاده از دستورزبان شکل شناسایی کرده و براساس این روابط بتواند به طراحی های متنوع دست یابد. دستورزبان های شکلی نظام هایتولیدکننده ای هستند که برپایه مجموعه ای از قاعده های شکلی به زایش طراحی منجر می شوند. یک دستورزبان شکلی کهدارای دو بعد تحلیلی و طراحی است، شامل قاعده های شکلی و موتور زاینده ای است که از یک شکل پایه شروع شده ومکررا قاعده ها را انتخاب و پردازش می کند.در این پژوهش سه فضای حیاط (فضای باز)، فضای بسته و ایوان مورد توجه قرار گرفته اند. بر مبنای این سه عنصر،پلان ها شامل سه حالت یک حیاطه، دوحیاطه، مجموعه ای خواهند بود. روابط فضایی به وسیله الگوریتم ها و قوانین سازندهتعریف شده و شکل های پایه و به دنبال آن مجموعه ای از قوانین، در دستورزبان شکل وارد می شوند. در واقع با مجموعه ایمتشکل از تعداد متناهی قاعده و شکل، امکان تولید تعداد نامتناهی راه حل طراحی فراهم می شود. تفسیر خانه های سنتیشهرکاشان به وسیله دستور زبان شکل منجر به ایجاد طرح های جدیدی می شود که در درخت تصمیم گیری، نمایش دادهشده است. هدف از انجام این پژوهش نیل به طرحی نو با جوهره و معنای معماری سنتی خانه های قاجار است.

حیاط, دستور زبان شکل, دستور زبان پارامتری, خانه های کاشان