تحلیل و شناسایی الگوهای همدیدی توفان های گردوغبار غرب ایران

پژوهش حاضر به منظور شناسایی الگوهای همدیدی موثر در ایجاد توفان های گردوغبار بااستفاده از داده فراوانی روزهای گردوغباری (سازمان هواشناسی) و داده های شابکه ای روزانهشامل فشار سطح دریا، ارتفاع ژیوپتانسیل، بردارهای مداری و نصف النهاری باد از مرکز ملیپیش بینی های محیطی (NCEP) با قدرت تفکیک مکانی 2/5 درجه طول و عرض جغرافیایی در دوره زمانی 1989 تا 2010 در منطقه غرب کشور انجام گرفته است. جهت بررسی نرمالبودن داده های فراوانی روزهای گردوغباری از آزمون کلموگروف- اسمیرنف و برای بررسی تفاوت میانگین ها از آزمون تی با دو نمونه مستقل و تفسیر نتایج آن از آزمون لون استفاده شدهاست و نتایج آزمون بیانگر بیشتر بود میانگین فراوانی گردوغبار در دوره گرم، نسبت به دورهسرد است که این تفاوت در سطح 95 درصد معنادار بود. با تایید تفاوت معناداری فراوانیداده های گردوغبار در دوره گرم و سرد سال، الگوهای همدیدی شکل دهنده 40 موردگردوغبار طی سال های 2000 تا 2010 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که سازوکار -های ایجادکننده گردوغبار نیز در این دو فصل متمایز از همدیگر هستند. در فصل سرد با توجهبه تنوع بیشتر الگوهای گردش جو و سامانه هایی که خاورمیانه را تحت تاثیر قرار می دهند، 2الگوی کلی براساس استقرار یک کم ارتفاع یا پر ارتفاع در سمت غرب کم ارتفاع شمالی و پرارتفاع جنوبی سبب رخداد گردوغبار می شوند؛ حال آنکه در فصل گرم هم زمان با استقرارپرفشار جنب حاره روی ایران، تشکیل کم فشار حرارتی بر روی زانو های گردوغبار و استقراریک کم ارتفاع در تراز 850 ه.پ بر فراز آن سبب همگرایی جریان هوا در سطح زمین ومتعاقبا برداشت ذرات خاک می گردد که همراه جریان های جنوب غربی جلوی ناوه وارد غربایرا می شوند.

Keywords:

گردوغبار , الگوهای همدید , خاورمیانه , غرب ایران