نسرین نیک اندیش - استادیار اقلیم شناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

در رخداد مخاطرات ژیومورفودینامیکی عوامل متعددی دخیل اند. هرچه دامنه شناخت این مخاطراتگسترده تر شود، مدیریت و کاهش خسارت های ناشی از وقوع آنها امکان پذیرتر خواهد بود. پژوهشحاضر در همین راستا با رویکرد تحلیلی_ کمی به بررسی مسیر الگوهای همدید منجر به این مخاطراتمی پردازد. قلمرو مکانی پژوهش، البرز شمالی و زاگرس شمال غربی است. به طورکلی در این محدوده ودر این مقطع زمانی، 74 مورد زمین لغزش از بانک اطلاعاتی زمین لغزش ها ثبت شده که 9 مورد دارایتاریخ دقیق وقوع بودند که برای تحلیل انتخاب شدند. نتایج حاصل نشان داد که گرچه محدوده مطالعاتیبه دنبال بارش های این دوره زمین لغزش هایی به وقوع پیوسته است اما به لحاظ تفاوت های محیطی وعملکرد الگوهای همدید نحوه تاثیرگذاری بارش متفاوت بوده است. پراکنش مکانی بارش تجمعی،نقش ارتفاعات زاگرس را در دریافت بارش های نازل شده مثبت ارزیابی می نماید. تحلیل داده های بارشنشان داد توزیع بارش در طول سال در البرز شمالی منظم تر بوده است. این ویژگی سبب افزایش حجمرطوبت خاک شده، تحت چنین شرایطی رخداد زمین لغزش ها با بارشی کمتر نشان دهنده آستانه کمتربارش برای وقوع زمین لغزش می باشد؛ درحالیکه در زاگرس شمال غربی بخش قابل توجهی از بارشسالانه در مقطع زمانی کوتاهی نازل می شود که ممکن است سبب بروز سیل یا زمین لغزش گردد.سامانه های ورودی منجر به مخاطره، مسیر اروپای شمالی- دریای سیاه- شرق مدیترانه، مسیر شمال آفریقا (لیبی)- جنوب مدیترانه- شرق مدیترانه، مسیر شرق مدیترانه- شمال عراق- دریای خزر، مسیر غرب مدیترانه- شرق مدیترانه- دریای خزر و مسیر شمال آفریقا (سودان)- عربستان- خلیج فارس مسیر سامانه های کم فشار موثر در ایجاد بارش در دوره مطالعاتی بوده اند.

مخاطرات ژیومورفودینامیکی، البرز شمالی، زاگرس شمال غربی، الگوهای همدید