عبدالرضا رحمانی فضلی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
سعید صالحیان بادی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

مفهوم پایداری ،تلاشی است برای دستیابی به بهترین نتایج در برنامه های محیط انسانی و طبیعی که برایحال و به صورت نامحدود برای آینده صورت می پذیرد. رودخانه زاینده رود مهم ترین رودخانه منطقهاصفهان به منظور توسعه کشاوریی، تامین آب بخش شرب و صنعت و کلیه فعالیت های اقتصادی می باشدکه از کوه های زاگرس- زردکوه بختیاری- منشا گرفته و به تالاب گاوخونی سرازیر می شود. با گسترش سکونتگاه های انسانی (ازجمله ساخت وسازهای انسانی و کشاورزی) و توسعه منابع آبی جدید برایمصارف گوناگون، تغییراتی در محیط طبیعی حوضه ایجاد شده است. این دگرگو نی ها باعث تغییراتکاربری اراضی در حوضه مورد مطالعه گردیده و از طرفی پایداری محیطی محدوده را تحت تاثیر قرار دادهاست. در این پژوهش تغییرات کاربری اراضی (land use) و پوشش های طبیعی و انسان ساخت موردبررسی قرار گرفته و بر این اساس پایداری محیطی در ارتباط با گسترش سکونتگاههای انسانی در حوضهآبریز رودخانه زاینده رود برآورد می گردد. بازه زمانی کشف تغییرات کاربری زمین، دو سال 2002 و 2013میلادی بوده و با در نظر گرفتن حوضه در قالب سه بخش (بالا، میانی و پایین تحلیل و ارزیابی انجام گرفتهاست. بر اساس یافته های تحقیق، گسترش سکونتگاه های انسانی در قالب افزایش کاربری مسکونی وکشاورزی (زراعت و درختزار) در قسمت های مختلف حوضه رخ داده و بخش اعظمی از مراتع و اراضیبکر در حوضه مورد دست اندازی فعالیت های انسانی قرار گرفته است. داده های خام این مقاله از طرح ملیتهیه نقشه land use سازمان جنگل ها و مراتع کشور که در دو سال 2002 و 2013 میلادی انجام شده است، به دست آمده و در تمامی مراحل پژوهش از نظر کارشناسان مرتبط استفاده شده است.

پایداری محیطی، گسترش سکونتگاه های انسانی، تغییرات کاربری امین، حوضه آبریز زاینده رود