بررسی تغییرات مکانی فلزات سنگین گرد و غبار خیابانی شهر کاشان

زمینه و هدف: گردوغبار خیابانی از ذرات جامد پیچیده ای تشکیل شده است که می تواند شاخص مناسبی برای تعیین آلودگی محیط زیست شهری باشد. از این رو، هدف این مطالعه شناسایی، تحلیل مکانی و ارزیابی آلودگی فلزات سنگین موجود در گرد و غبار خیابانی شهر کاشان است. روش بررسی: در مجموع 50 نمونه گرد و غبار خیابانی از سطح شهر کاشان جم عآوری شد و غلظت فلزات Cr, Ni, Fe, Zn, Pb, Cu و Cd در آنها اندازه گیری شد. شاخص زمین انباشتگی ((I(geo) برای برآورد آلودگی استفاده شد و الگوی مکانی غلظت فلزات در گردوغبار خیابانی در محیط GIS تهیه شد. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت Pb, Ni, Fe, Cr, Cd, Zn در گردوغبار خیابانی به ترتیب 237/21، 0/43، 37/12، 16589/77، 13/62، 45/18 و 45/58mg/kg است. نتایج همچنین نشان داد که غلظت فلزات Zn, Cu, Pb و Fe در گردو غبار خیابانی بیشتر از غلظت زمینه است. نتایج شاخص (I(geo نیز روند نزولی Cr < Cd < Ni < Cu < Zn < Pb را نشان داد. طبق تحلیل الگوی مکانی بیشترین غلظت های فلزات در گرد و غبار، در مرکز شهر، خیابان های اصلی اتوبان قم- کاشان و کمترین غلظتها در مناطق مسکونی مشاهده شد. نتیجه گیری: طبق تحلیل های صورت گرفته، به نظر می رسد که منشا فلزات Cn, Pb و Zn انسانی بوده و فلزات Fe و Cd نیز تا حدودی تحت تاثیر فعالیت های انسانی قرار گرفته اند، درحالیکه فلزات Ni و Cr منشا کاملا طبیعی دارند. ترافیک و فعالیت های صنعتی، احتمالا عامل اصلی افزایش غلظت فلزات سنگین در شهر کاشان است.

Keywords:

فلزات سنگین , گرد و غبار , تحلیل مکانی , کاشان تحلیل مکانی , کاشان