احمد نوحه گر - دانشیار ژیومورفولوژی، دانشگاه هرمزگان، ایران
غلامرضا زارع - دانشجوی دکتری ژیومورفولوژی، دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران

شور شدن خاک ها و توسعه آن در مناطق شکننده خشک و نیمه خشک از جمله مخاطرات محیطی است که در سال های اخیر مورد توجه واقع شده است. شهرستان داراب از جمله مناطقی است که دارای شرایط محیطی خشک و نیمه خشک بوده و یکی از مخاطرات محیطی آن شوری زایی و شور شدن اراضی است. در این تحقیق با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست (سال های 1987 و 2010 میلادی) و روش خایر (2003) از طریق فن آشکارسازی(Band 5 – Band 7 / Band 5 + Band 7) در محیط نرم افزاری پهنه های شوری خاک و اراضی استخراج گردید. جهت صحت سنجی نقشه استخراج شده پهنه های شوری، از محدوده مورد مطالعه بازدید میدانی صورت گرفت که انطباق نقشه خروجی با واقعیت را نشان داد. بر اساس نقشه خروجی (تصویر 2010)، 545/37 کیلومترمربع از مساحت منطقه مورد مطالعه دارای شوری زیاد (33/8 درصد)، 1804/69 کیلومترمربع دارای شوری قابل ملاحظه (58/27 درصد)، 2343/41 کیلومترمربع بیانگر شوری متوسط (81/35 درصد)، 1645/23 کیلومترمربع نشان دهنده شوری کم (14/25 درصد) و 204/91 کیلومترمربع از شهرستان داراب دارای شوری بسیار ناچیز (13/3 درصد) هستند. مقایسه این نقشه با نقشه استخراج شده سال 1987 بیانگر کاهش پهنه های شوری زیاد، قابل ملاحظه و ناچیز و افزایش پهنه های شوری کم و متوسط است. نتایج تحقیق نشان داد گنبدهای نمکی عامل اصلی شور شدن اراضی و خاک های سطحی هستند که در این بین گنبد نمکی کرسیا بیشترین نقش را ایفا می کند. به نظر می رسد نقشه استخراجی پهنه های شوری شهرستان داراب می تواند نقش قابل توجهی در مدیریت محیطی جهت رسیدن به توسعه پایدار ایفا کند.

مخاطرات محیطی، ژیومورفولوژی مناطق خشک و نیمه خشک، مخاطره شوری زایی، سنجش از دور، داراب، گنبدهای نمکی