محمد شریفی کیا - استادیار سنجش از دور، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
عباسعلی افضلی - دانشجوی کارشناسی ارشد ژیوفورمولوژی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

مخروط افکنه دامغان، واقع در شمال شهرستان دامغان، با توجه به استقرار در ناحیه با اقلیم خشک و همچنین به سبب بهره برداری های نادرست از توان های محیطی در چند دهه اخیر دچار مخاطره افزایش شوری خاک شده است. در این تحقیق با هدف روند یابی تغییرات زمانی و مکانی افزایش شوری خاک و با استفاده از داده های سنجش از دوری و همچنین داده های پیمایشی از ویژگی های کمی و کیفی آب های زیرزمینی تهیه شده توسط سازمان آب منطقه ای شهرستان، مبادرت به تعیین متغییرهای(فاکتورها) تاثیرگذار بر روند افزایش شوری خاک گردیده است. در این راستا ابتدا عامل میزان شوری و روند زمانی افزایش آن از طریق پردازش داده های ماهواره ای از دو سنجنده ETM+ وTM آشکارسازی و استخراج شد. یافته ها روشن ساخت تعداد پیکسل های معرف شوری طی بازه زمانی مورد بررسی (2011-2003) به میزان 57/6 درصد افزایش یافته است. سپس نوع ارتباط پدیده شوری زایی بامتغییرهای پوشش گیاهی، سطح آب های زیرزمینی و هدایت الکتریکی آب، مورد ارزیابی و تحلیل ( تحلیل شبکه ) قرار گرفت. به همین منظور جهت سنجش میزان همبستگی بین شاخص شوری خاک و متغییرهای اثر گذار، هریک به طور جداگانه مورد تحلیل همبستگی قرار گرفت. در این بین تغییرات سطح آب های زیرزمینی بیشترین میزان همبستگی را با شاخص شوری خاک مشخص نمود. در انتها نیز پهنه های متاثر از هریک از عوامل اثرگذار مورد ارزیابی و تحلیل فضایی قرار گرفته، مشخص گردید که در افزایش فضایی(مساحت) روند افزایشی شوری خاک، عامل سطح آب های زیرزمینی، نقش محوری داشته است.

مخروط افکنه دامغان، شوری زایی، سنجش از دور، تحلیل شبکه ای، آشکارسازی