امین محمدی استادکلایه - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
سید حسن مطیعی لنگرودی - استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
محمد رضا رضوانی - استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
مجتبی قدیری معصوم - استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

بارش باران های شدید در مرداد 1384 در شرق استان گلستان منجر به وقوع دو سیل ویرانگر گردید که از خسارت بار ترین سیل های رخ داده در کشور بودند. به منظور جلوگیری از تکرار مجدد رویداد سیل در مناطق سیل زده، اقدام به انتقال سه روستا به صورت محدود و همچنین جابه جایی توام با تجمیع یازده روستا به منطقه پیشکمر گردید. هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی تاثیرات جابه جایی روستاهای آسیب دیده از سیل بر کیفیت زندگی ساکنین با استفاده از شاخص های ذهنی است. بدین منظور 10 قلمرو کیفیت زندگی شامل اشتغال، درآمد و سرمایه، مشارکت اجتماعی، بهداشت، رفاه اجتماعی، آموزش، امنیت، مسکن، محیط طبیعی و اطلاعات و ارتباطات برای مطالعه انتخاب شد. جامعه آماری این تحقیق خانوارهای ساکن در شهر پیشکمر و سه روستای قولاق کسن، بق قجه بالا و بق قجه پایین در استان گلستان بود. برای تعیین تعداد پرسشنامه از فرمول کوکران استفاده شد و پرسشنامه های مورد استفاده (279 نمونه) از سوالات بسته با پاسخ هایی در طیف لیکرت پنج مقیاسی متناسب با قلمرو های عمده زندگی تشکیل شد. پس از تحلیل آماری اطلاعات پرسشنامه، نتایج نشان داد که میانگین رضایت از کیفیت زندگی در الگوی جابه جایی محدود و الگوی تجمیع به ترتیب 3/36 و 3/67 است که بیشتر از میانگین نظری (3) است. این امر نشان دهنده بهبود وضعیت این قلمرو نسبت به دوره قبل از اسکان مجدد در هر دو الگوی مورد مطالعه است. همچنین بررسی ها اختلاف معنی داری را در میزان رضایت از کیفیت زندگی بین الگوهای تجمیع و جابه جایی نشان می دهد.

کیفیت زندگی، اسکان مجدد، تجمیع روستاها، سیلاب، استان گلستان