بررسی ترکیبات بار گرد و غبار در غرب و جنوب غرب ایران

هدف از این مطالعه، بررسی ترکیبات بار گرد و غبار (شامل کانی شناسی، ژیوشیمی، عناصر سنگین و میکروارگانیسم ها) در غرب و جنوب غرب ایران و اثرات بررسی اثرات آن بر سلامت انسان است. به این منظور در طی پنج دوره رخداد گرد و غبار در این منطقه، اقدام به نمونه برداری از ذرات گردوغبار شد و جهت تعیین مناطق منشا و گستردگی رخداد گرد و غبار در دوره های نمونه برداری شده، از تصاویر شاخص آیروسل سنجنده OMI و مدل HYSPLIT استفاده شده است. جهت تعیین بار گرد و غبار از آنالیزهای XRD، XRF، جذب اتمی و بررسی های آزمایشگاهی برای تعیین میکروارگانیزم ها استفاده شد. نتایج نشان می دهد کانی های اصلی گرد و غبار ورودی به غرب ایران شامل کربنات ها (کلسیت) و سیلیکات ها (کوارتز) است و فاز فرعی کانی‎ها نیز شامل ژیپس می باشد. هرگاه منشا ذرات شمال شرق عربستان یا نواحی داخلی عراق در حوزه رسوبات تبخیری رودخانه های دجله و فرات باشد، نمونه های حاوی کانی ژیپس خواهند بود. همچنین اکسید سیلیس (SiO2) و اکسید کلسیم(CaO)، ترکیبات شیمیایی غالب ذرات گردوغبار را شامل می شوند و درصد هریک از عناصر وابسته به منشا گرد و غبار متفاوت خواهد بود. میزان غلظت عناصر سنگین در تمام نمونه ها از حد مجاز تعیین شده برای سلامت انسان بیشتر بوده و میزان آن وابسته به مسیر انتقال ذرات و منشا آن است و بیشینه آن در مناطقی است که ذرات بیشترین تماس را با آلاینده های صنعتی و شهری داشته اند و طولانی ترین مسیر را تا غرب و جنوب غرب ایران طی نموده اند. همچنین بیشترین میکروارگانیزم های جدا شده شامل انواع باسیلوس برای باکتری‎ها و آسپرژیلوس برای قارچ ها است. گونه های شناخته شده میکروارگانیزم های فرصت طلب بیماری زا برای انسان و حیوان می باشند. بنابراین گرد و غبار مهم ترین مخاطره برای سلامت ساکنان نواحی غربی و جنوب غربی ایران محسوب می شود.

Keywords:

گرد و غبار , کانی شناسی , ترکیبات شیمیایی , میکروارگانیسم ها , غرب و جنوب غرب ایران