رستم یزدانی بیوکی - دانشجوی دکتری بوم شناسی زراعی
پرویز رضوانی مقدم - استادگروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

خشکی و شوری از مهم ترین تنش های محیطی محدود کننده بهره برداری اقتصادی از زمین ها برای تولید گیا هان هستند. در این راستا به منظور مطالعه تاثیر تنش های خشکی و شوری بر جوانه زنی گیاه گل ختمی دو آزمایش جداگانه در شرایط کنترل شده بصورت طرح کاملا تصادفی با چ هار تکرار به اجرا درآمد. در آزمایش اول از پلی اتیلن گلایکول 6000 برای ایجاد سطوح تنش خشکی (0، 2-، 4-، 6- و 8- بار) و در آزمایش دوم از نمک کلرور سدیم به منظور ایجاد سطوح تنش شوری (0، 2- ،4- ،6-، 8- و10- بار) استفاده شد. نتایج نشان داد که با کاهش پتانسیل اسمزی در دو تنش خشکی و شوری درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه و وزن تر و خشک ریشه چه و ساقه چه کاهش یافت. بطور کلی بذور گل ختمی شرایط تنش شوری را بهتر از تنش خشکی تحمل کردند، به طوری که تا 10- بار تنش شوری و تن ها تا 8- بار تنش خشکی قادر به جوانه زنی بودند. در پتانسیل های اسمزی 2- و 4- بار درصد جوانه زنی در تنش شوری در مقایسه با تنش خشکی بیشتر کاهش یافت، در حالی که در سطوح بالاتر تنش (6- و 8- بار) کاهش درصد جوانه زنی در تنش خشکی بیشتر بود به نحوی که در پتانسیل اسمزی 6- بار درصد جوانه زنی در تنش خشکی 63 درصد و در تنش شوری 80 درصد کاهش یافت. طول ریشه چه در سطوح اولیه تنش (2-، 4- و 6- بار) در واکنش به تنش شوری نسبت به تنش خشکی بیشتر کاهش نشان داد، اما طول ساقه چه بر خلاف طول ریشه چه بیشتر تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفت و نسبت به سایر خصوصیات اندازه گیری شده نیز از حساسیت بیشتری برخوردار بود.

ختمی، تنش شوری، جوانه زنی، پلی اتیلن گلایکول، کلریدسدیم