فرج اله شهریاری - دانشیارگروه بیوتکنولوژی و به نژادی گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد مشهد ایران
مسعود فخرفشانی - دانشجوی دکتری گروه بیوتکنولوژی و به نژادی گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد مشهد ایران
جعفر ذوالعلی - استادیارگروه بیوتکنولوژی و به نژآدی گیاهی دانشگاه باهنرکرمان کرمان ایران

آنزیمGBSS که نتیجه بیان ژن واکسی (Wx) است، کنترل کننده نسبت آمیلوز به آمیلوپکتین در نشاسته می باشد. عدم بیان آنزیم مذکور و یا غیرفعال بودن آن سبب کاهش مقدار آمیلوز نشاسته و افزایش سهم آمیلوپکتین می گردد. گندم نان (Triticum aestivum L) دارای سه نسخه ژن واکسی به نام هایWx-A1 ،Wx-B1 وWx-D1 است که تولید نشاسته تمام واکسی در آن مستلزم غیرفعال بودن هر سه این ژن ها می باشد. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت چند شکلی مکان ژنیWx-A1 و Wx-B1 به عنوان مقدمه ای بر تولید گندمی با نشاسته تمام واکسی انجام شد. قطعات ژنی مربوط به Wx-A1 و Wx-B1 در 20 نمونه از ارقام گندم تتراپلویید و هگزاپلویید ایرانی در واکنش هایPCR با آغازگرهای اختصاصی تکثیر و چند شکلی نمونه های انتخاب شده با استفاده از تکنیک های PCR-RFLP و توالی یابی مستقیم بررسی شد. با استفاده از روش های فوق، جهشی در بین لوکوس Wx-B1 مشخص نشد اما با بررسی مکان ژنیWx-A1 نمونه ها چندین جهش در ارقام هامون و الوند مشخص گردید. بر اساس تعیین توالی نمونه های دارای جهش و بررسی بیوانفورماتیکی اثر جهش های شناخته شده بر ویژگی های ساختاری آنزیم GBSS، ارقام الوند و هامون به عنوان گزینه های اصلی حامل آلل نول در مکان ژنی Wx-A1 معرفی می گردند.

آلل نول، جهش، ژن واکسی، گندم، PCR-RFLP