سمیه عباسی - دانشجوی کارشناسی ارشددانشگاه فردوسی مشهد
سعید ملک زاده شفارودی - استادیارگروه بیوتکنولوژی و به نژادی گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
کمال غوث - مدیریت جهاد کشاورزی سربیشه، سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی، سربیشه، بیرجند، ایران
فرج ا... شهریاری - دانشیارگروه بیوتکنولوژی و به نژادی گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

عناب گیاه دارویی ارزشمندی است که در طب سنتی ایران جایگاه وی ژه ای دارد. با تمام اهمیتی که گیاهان منطقه ای مانند عناب در اقتصاد و اشتغال زایی مناطق مختلف کشور دارند، در عرصه پژوهش و فناوری جزء گیاهان فراموش شده به حساب می آیند. با عنایت به اهمیت اقتصادی و دارویی این گیاه، اولین قدم برای برنامه های اصلاحی عناب، اطلاع از تنوع ژنتیکی و روابط خویشاوندی بین ارقام مختلف آن است. در این پژوهش از 34 اکوتیپ عناب که از هشت استان عناب خیز کشور جمع آوری شده اند، استفاده گردید. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی با استفاده از نشانگر RAPD در گیاه عناب، 15 آغازگر RAPD مورد بررسی قرار گرفت که 6 آغازگر در بین نمونه ها دارای چندشکلی مطلوبی بودند و در مجموع تعداد 65 جایگاه تکثیر کردند که در این بین تعداد 49 جایگاه (75 درصد) چندشکلی نشان دادند. میانگین تعداد باندهای تکثیر شده به ازای هر آغازگر 83/10 و میانگین تعداد باندهای چندشکل برای هر آغازگر 1/8 بود. گروه بندی اکوتیپ ها به روش تجزیه خوشه ای و با استفاده از الگوریتم UPGMA انجام شد که نمونه ها به دو گروه اصلی در ضریب شباهت 82/0 تفکیک شدند. بیشترین شباهت ژنتیکی (92 درصد) میان اکوتیپ های مازندران و گلستان و بیشترین تنوع در اکوتیپ های خراسان جنوبی مشاهده شد. قرابت اکوتیپ های خراسان جنوبی و اصفهان منشاء احتمالی مشترکی برای تنوع در این مناطق را نشان داد. نتایج این مطالعه حاکی از وجود تنوع ژنتیکی مناسب جهت بهره گیری در پروژه های به نژادی آتی بود.

پلی مورفیسم مولکولی، تجزیه خوشه ای/Jujube