علیرضا کوچکی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی نصیری محلاتی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
یاسر علی زاده - دانشجوی سابق دکتری اکولوژی گیاهان زراعی دانشگاه فردوسی مشهد و عضوهیات علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه ایلام
روح اله مرادی - دانشجوی سابق دکتری اکولوژی گیاهان زراعی دانشگاه فردوسی مشهد و عضو هیات علمی گروه زراعت، دانشکده بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان

مدل واکنش سطح میزان عملکرد را بر اساس تراکم پیش بینی می کند و دارای اهمیت خاصی در برآورد رقابت و میزان کاهش عملکرد در تراکم های مختلف و انتخاب تراکم بهینه از نظر عملکرد می باشد. به منظور ارزیابی میزان رقابت بین و درون گونه ای دو گیاه کنجد (Sesamum indicum) و لوبیا (Phaseolus vulgaris) در شرایط کشت مخلوط و خالص آزمایشی در سال زراعی 89- 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و 16 تیمار به اجرا در آمد. بر اساس پیش بینی مدل، حداکثر عملکرد دانه در یک بوته ایزوله لوبیا، 33 گرم بوده که از حداکثر عملکرد کنجد (17 گرم در بوته) بیشتر بود. فضای مورد نیاز برای رسیدن به حداکثر عملکرد در لوبیا 6/0 مترمربع و در کنجد 1/0 مترمربع بود. لوبیا در رقابت با کنجد چه در تولید دانه و چه تولید بیوماس گیاه برتر بود و ضریب رقابتی برای دانه و بیوماس لوبیا به ترتیب 35/0 و 3/0 به دست آمد که نشان دهنده مهم تر بودن رقابت درون گونه ای نسبت به بین گونه ای در لوبیا بوده و برای کنجد ضریب رقابتی 6/2 و 9/2 به ترتیب برای تولید دانه و بیوماس به دست آمد که نشان دهنده مهم تر بودن رقابت بین گونه ای نسبت به درون گونه ای در کنجد می باشد. بیشترین عملکرد کنجد و لوبیا در تراکم 40 بوته در متر مربع و 20 بوته در متر مربع به ترتیب با 195 و 300 گرم در متر مربع به دست آمد. بالاترین نسبت برابری زمین (14/1) نیز در تیمار 20 بوته لوبیا 10 بوته کنجد در متر مربع مشاهده شد.

تراکم، رقابت، کشت مخلوط، مدل واکنش سطح، نسبت برابری زمین