حمید زارع ابیانه - دانشیارگروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
مریم بیات ورکشی - دانشجوی دکتری گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

هرگونه برنامه ریزی برای آینده مستلزم برآورد از وضعیت آتی می باشد و این کار با مطالعه روند تغییرات سری های زمانی گذشته میسر است. در این پژوهش، تغییرات عملکرد، تولید و سطح زیرکشت 17 محصول زراعی استان خراسان رضوی در یک دوره 25 ساله با آزمون های من کندال، تخمین گر سن و رگرسیون خطی بررسی شد. نتایج تحلیل هر سه آزمون نشان داد که عملکرد 5/76 درصد از محصولات و 2/88 درصد از سطح زیرکشت و 8/55 درصد از تولید محصولات کشاورزی استان در سطوح 01/0 و 05/0 دارای روند معنی دار بودند. از سویی روند 8/58 درصد از عملکرد محصولات افزایشی، 7/17 درصد کاهشی و 5/23 درصد فاقد روند معنی دار بود. به همین ترتیب روند 5/23 درصد از سطح زیرکشت محصولات افزایشی، 7/64 درصد کاهشی و 8/11 درصد فاقد روند معنی دار مشخصی بودند. برای متغیر تولید نیز روند 4/29 درصد افزایشی معنی-دار، 4/29 درصد کاهشی معنی دار به دست آمد. بررسی جزیی تر بیان گر روند افزایشی معنی دار عملکرد، تولید و سطح زیر کشت سه محصول پنبه، شلتوک و گوجه فرنگی بود. هم چنین نتایج هر سه روش بیان گر بیشترین روند منفی تغییرات عملکرد نخود و سطح زیرکشت خربزه بود. از طرفی بیشترین روند مثبت تولید گوجه فرنگی و شلتوک، عملکرد پیاز، سیب زمینی و گوجه فرنگی و سطح زیر کشت گوجه فرنگی مشاهده شد. در مجموع بررسی های انجام شده نشان داد که روند خطی و نیز روند حاصل از آزمون های غیرپارامتری محصولات اساسی استان یعنی گندم، جو، چغندرقند، پنبه، خربزه، هندوانه و گوجه فرنگی در سطح 01/0 معنی دار بوده که بیان گر اهمیت این محصولات در تولید ناخالص استان است.

منکندال، تخمینگر سن، رگرسیون خطی