اثرات سطوح آبیاری و نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت، کنجد و چغندرقند در شرایط آب و هوایی مشهد

مدیریت نا مناسب نیتروژن و آب، یکی از اصلی ترین عوامل در عدم بهره وری مناسب از این منابع مهم، در اغلب گیاهان زراعی می باشد. این تحقیق در سال زراعی 89-1388در سه آزمایش جداگانه بر روی ذرت، کنجد و چغندرقند بصورت کرت های خرد شده نواری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. کرت های اصلی و نواری به ترتیب شامل 3 سطح آبیاری (50، 75 و 100 درصد نیاز آبی هر گونه) و چهار سطح نیتروژن (صفر، 50 ، 100 و 150کیلو گرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد که اثر سطوح آبیاری بر عملکرد بیولوژیک ذرت و تعداد دانه در بلال و اثر متقابل آب و نیتروژن بر ارتفاع بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه ذرت معنی دار بود. سطوح بالای نیتروژن در شرایط تنش ملایم باعث افزایش وزن صد دانه ذرت شد. در شرایط 100 و 75 درصد نیاز آبی، به ترتیب بیشترین عملکرد دانه ذرت در سطح صفر و 50 کیلوگرم نیتروژن معادل 41/9 و 93/4 تن در هکتار بدست آمد. اثر آبیاری بر ارتفاع بوته و اثر متقابل آب و نیتروژن بر وزن هزار دانه کنجد معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه کنجد (22/1 تن در هکتار) در شرایط عدم تنش و با مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن حاصل شد. با تامین 75 درصد نیاز آبی، بیشترین عملکرد کنجد در سطح 50 کیلوگرم نیتروژن (820 کیلو گرم در هکتار) به دست آمد. در سطح 25 درصد تنش آب یا 75 درصد نیاز آبی، با مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن ، عملکرد ریشه چغندرقند، 37/58 تن در هکتار بود. مدیریت مناسب نیتروژن در خاک می تواند به عنوان یک راهکار در بهبود مدیریت مصرف آب در کشاورزی مورد توجه قرار گیرد.

Keywords:

تنش رطوبتی , کم آبیاری , عملکرد بیولوژیک , عملکرد دانه , نیاز آبی