ارزیابی تغییرات تنوع زیستی محصولات زراعی استان کرمانشاه طی سال های 1381 تا 1390

اگرچه کارکرد بوم نظام تابعی از تنوع زیستی است، ولی در نظام های کشاورزی توجه کمتری به اهمیت این موضوع می شود. بنابراین این بررسی با هدف ارزیابی تنوع زیستی محصولات زراعی استان کرمانشاه اجرا گردید. اطلاعات مورد نیاز که شامل محصول زراعی و سطح زیر کشت آنها بود از بانک آمار و اطلاعات سازمان جهاد کشاورزی برای سال های 90-1381 جمع آوری شد و سپس شاخص های تنوع زیستی که شامل غنای گونه ای، تنوع زیستی شانون-وینر و تشابع سورنسون بود، محاسبه گردید. نتایج این بررسی نشان داد که تعداد گونه های زراعی کشت شده در استان کرمانشاه، 29 عدد بود که تقریبا حاکی از متنوع بودن محصولات زراعی بود. در بین شهرستان های استان بیشترین تعداد گونه در کرمانشاه، صحنه و هرسین و کمترین تعداد در پاوه مشاهده شد. در بین شهرستان ها بیشترین میانگین 10 ساله شاخص تنوع شانون-وینر محصولات زراعی به هرسین (7/1) و کمترین آن به دالاهو (1) مربوط بود. شاخص تنوع شانون-وینر محصولات زراعی شهرستان های قصرشیرین، ثلاث باباجانی و پاوه طی این دوره 10 ساله کاهش و در سایر شهرستان ها افزایش یافت. صرف نظر از شهرستان ها، میانگین شاخص تنوع شانون-وینر محصولات زراعی استان از 35/1 به 44/1 طی سال های 1381 تا 1390 افزایش یافت. میزان افزایش سالیانه ی این شاخص در حدود 011/0 واحد بود. همچنین روند تغییرات شاخص تنوع شانون-وینر محصولات زراعی نسبت به محصولات کشاورزی استان طی این 10 سال صعودی بود، به طوری که مقدار آن از سال 1381 تا 1390 با افزایش سالیانه ای حدود 01/0 واحد از 25/1 به 35/1 رسید. شاخص تشابه سورنسون نیز در سال 90 نسبت به 81 افزایش یافته بود، به طوری که در سال 90 برای شهرستان کرمانشاه با اسلام آبادغرب و شهرستان دالاهو با ثلاث باباجانی بیشترین مقدار بود. همچنین کمترین مقادیر شاخص تشابه برای شهرستان پاوه در مقایسه با سایر شهرستان در هر دو سال 81 و 90 به دست آمد. براساس نتایج این بررسی استان کرمانشاه از نظر تنوع گونه های زراعی در وضعیت نسبتا مطلوبی قرار داشت، با این وجود تشابه گیاهان زراعی کشت شده بین شهرستان ها نسبتا زیاد بود.

Keywords:

تنوع گونه ای , شاخص تشابه سورنسون , شاخص تنوع شانون-وینر , غنای گونه ای