الهه تشکری فرد - دانشجوی دکتری رشته زراعت، دانشگاه گیلان
فاطمه تقوی قاسمخیلی - دانشجوی دکتری رشته زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری،عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری
همت اله پیردشتی - دانشیار، گروه زراعت، پژوهشکده ژنتیک و زیستفناوری کشاورزی طبرستان،دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمد علی تاجیک قنبری - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

به منظور بررسی اثر قارچ Trichoderma atroviride بر ویژگی های رشدی دو رقم کلزا در سطوح مختلف نیترات مس، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو سطح کاربرد و عدم کاربرد قارچ، چهار سطح نیترات مس (صفر، 50، 100 و 150 میلی گرم بر لیتر) و دو رقم کلزا (هایولا 401 و ساری گل) در سه تکرار به صورت گلدانی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1389 اجرا شد. نتایج آزمایش نشان داد که تعداد غلاف در شاخه اصلی در رقم هایولا 401 با افزایش آلاینده در خاک روند کاهشی داشت اما در رقم ساری گل، بالاترین میزان این صفت (حدود 36 عدد) در سطح 50 میلی گرم بر لیتر نیترات مس مشاهده شد. حضور قارچ تریکودرما، تعداد غلاف شاخه فرعی را در رقم هایولا 401 و ساری گل به ترتیب حدود 64 درصد و 5/2 برابر افزایش داد. همچنین بیشترین تعداد غلاف در شاخه فرعی در تیمار کاربرد تریکودرما و سطح 150 میلی گرم بر لیتر نیترات مس حدود 3/1 برابر نسبت به عدم کاربرد تریکودرما مشاهده شد. بیشترین ارتفاع بوته به ترتیب حدود 100 و 120 سانتی متر در ارقام هایولا 401 و ساری گل با کاربرد قارچ در سطح 100 میلی گرم بر لیتر نیترات مس به دست آمد. حضور تریکودرما در خاک در سطح 150 میلی گرم بر لیتر نیترات مس توانست طول غلاف شاخه اصلی را در رقم هایولا 401 (حدود 16 سانتی متر) بیشتر از رقم ساری گل (حدود 7 سانتی متر) افزایش دهد. در مجموع، به نظر می رسد که قارچ تریکودرما باعث بهبود ویژگی های رشدی گیاه کلزا در سطوح بالای عنصر مس در خاک می شود.

آلودگی، تریکودرما، عملکرد دانه، فلزات سنگین