مطالعه رویکرد برنامههای توسعه در ایران به ارتباطات

حرکت بهسمت اهداف سند چشمانداز 1404 نیازمند درک الزامات برای تدوین برنامهها ی مناسب جهت دستیابی به اهداف مطلوب در توسعه است. با آغاز عصر اطلاع ات، قواعد سیاست گذار ی توسعه نیز بهشدت در جهان تغییر کرده و تحت تاثیرمتغیرهای ارتباطات، فرصتهای ب یبد یلی برای جهش کشورهایی که در مراحل آغازین توسعه بودهاند، فراهم شده است. بر این اساس، توجه به بعد ارتباطات در سطح کلان و در برنامههای توسعه سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور، بسیار مهم و ضروری است. این امر نیازمند بازنگری برنامههای پیشین و آسیبشناس ی آنها و ارزیابی نقاط قوت و ضعف برنامهها برای تدوین برنامههای جامعترآینده است. سوال اصلی این تحقیق این است که بعد از انقلاب، رویکرد برنامههای توسعه به بخش ارتباطات چگونه بوده است کدام ی کاز ابعاد ارتباطات موردتوجهو چه جنبههایی مورد غفلت قرارگرفتهاست در این پژوهش، تحلیل پنج برنامه توسعه پس از انقلاب، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی انجام گرفته است. یافتهها نشان میدهند که در همه برنامهها ی پ نجسال ه توسعه به ابعاد سختافزارانه و کمی توسعه ارتباطات و رسانه ها بیشتر پرداخته شده و جنبه ها ی کیفی و محتوایی، نظیر حق دسترسی همگانی به اطلاعات، آزادی کسب و انتشار اطلاعات در چارچوب قانون اساسی، آزادی بیان و قلم و نیز حرکت بهسوی جامعه اطلاعاتی و داناییمحور و همچنین سایر ابعاد ارتباطات، از جمله ارتباطات انسانی، سنتی و اجتماعی کمتر مورد توجه بوده است. درعینحال، در برنامه چهارم توسعه با محوریت دانایی ، نسبت به سایر برنامه ها بهصورت جامعتر به ابعاد و زمینههای جدید ارتباطات پرداخته شده است. این پژوهش، با توجه به همین رویکردها و نیز رهیافت ها ی جدید علمی و تجربی، ضرورت دخیل کردن بیشتر ارتباطات را در سیاستگذاری توسعه، پیشنهاد میکند.

Keywords:

برنامهها ی توسعه , سیاست گذار ی ارتباطی , برنامه ری زی ارتباطی , ارتباطات , رسانه