شهلا شریفی - دانشیارگروه زبانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد
مجتبی نامور فرگی - دانشجوی دکتری زبانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد

در مطالعات گوناگون زبانشناختی، اغلب تنها از یک نوع با هم آیی سخن به میان آمده است و در تقسیم بندی انواع باهم آیی، تنها به ویژگی های صوری و دستوری واژگان همنشین پرداخته شده است. در این پژوهش برای نخستین بار، هشت معیار برای تعیین باهم آیی ها در زبان فارسی ارایه می گردد که از آن جمله می توان به واژه محوری ، سرایت ویژگی و جدایی پذیری اشاره کرد. همچنین باهم آیی های زبان فارسی از منظرهای متفاوت مانند: همجواری، تعداد و نوع واژگان، ویژگی های متنی و فرامتنی واژگان همنشین، در دسته های مختلفی از قبیل باهم آیی های بافاصله و بی فاصله، باهم آیی های ساده و چندگانه، باهم آیی های معنایی، بافتی و ...دسته بندی شده اند. با توجه به معیارهای متعددی که در این مقاله معرفی شده است و نیز با توجه به حجم پیکره زبانی به کار رفته با بیش از 200 هزار واژه، نتایج این پژوهش می تواند در بررسی های مختلف در باب باهم آیی های زبان فارسی و شیوه های مختلف همنشینی واژگان مورد استفاده قرار گیرد. همچنین از یافته های این پژوهش می توان در فرهنگ نگاری و آموزش باهم آیی های خاص زبان فارسی به زبان آموزان خارجی استفاده کرد.

باهم آیی، واژه محوری، واژه همنشین، سرایت ویژگی، ویژگیهای فرامتنی