مریم منتظری - مربی، دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد
نجمه معینی - دانشجوی کاردانی گرافیک دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد

امروزه اساس طراحی بیشتر خانه های متداول در ایران، فضای عمومی وسیعی است که معمولا با آشپزخانه ی باز یک سره بوده و سایر فضاها در باقیمانده سطح طرح جای گرفته اند. اما در معماری گذشته این سرزمین، اتاق ها با عملکردهای پایه ای گونه گون، اندام های بنیادین خانه به حساب می آمدند. هدف از این مقاله شناخت مفهوم و جایگاه اتاق در معماری مسکونی و نقش آن در تامین خرسندی ساکنان است، تا علاوه بر بازنمایی اهمیت موضوع، تعیین وضعیت، ترکیب و گزینش شمار مناسب از اتاق های متفاوت را در هنگام طراحی یا تدوین ضوابط معماری، ساماندهی کرده و آسان تر سازد. این پژوهش با رویکرد تاریخی_تطبیقی و با استفاده از روش تحلیلی_توصیفی و انجام تحقیقات کتابخانه ای و میدانی به ارزیابی و مقایسه تطبیقی اتاق در مسکن قدیم و جدید پرداخته شده است که در طی بررسی های انجام شده مشخص شده امروزه نیز اتاق ها نقشی اساسی در رضایت ساکنان دارند. فراهم نشدن فضاهای کافی و مناسب در عرصه های متفاوت خانه به دلایلی مانند محدودیت اقتصادی و اجرایی، به ویژه در تامین مسکن اقشار میان درآمد و کم درآمد، پیامدهای ناخوشایند اجتماعی و فرهنگی را در پی دارد که جبران آنها دشوار و گاه ناممکن است. لذا جای آن دارد که با شناخت بهتر و ارزیابی دقیق تر این خواسته ها ویژگی های ذکر شده گنجانده شود.

اتاق، معماری مسکونی، مسکن قدیم، مسکن جدید، خرسندی ساکنان، گونه گون