سارا آزادی سرور - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، ایران
مسعود شعبانی - هییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، ایران

معماری سنتی ایران همواره تجلی گاه الگوهای بومی- سنتی در طول تاریخ گذشته ایران بوده است که نشات گرفته از فرهنگ فردی و جمعی مردمانی است که در بستر زمان توسط همین مردمان شکل گرفته است، رشد یافته، متجلی شده و به کمال رسیده اند. معماری سنتی ایران دارای پشتوانه ای قوی و پربار از جنبه های گوناگون هنر و فرهنگ و تفکر ایرانی است و گاه دارای سهم و ارزشی های ویژه ای است که دقیقا مایه از زمینه های پویا رشد و فرهنگ این مردم می گیرد. حضور فرهنگ در فضاها و معماری سنتی ایرانی، وظیفه ای به عنوان عینیت بخشیدن یک اندیشه ذهنی است که توسط فرم وظاهری است برای سنجش فرهنگ. انچه از گذشت معماری نواحی مرکزی ایران مانده است مانند آیینه ای است که صورت خود و روزگار خود را در آن می توان دید. آثار با ارزش معماری دوران گذشته ایران در نواحی مرکزی دارای صفات و ویژگی های منحصر به فردی بود که در این پژوهش سعی شد با ریشه یابی در فرهنگ و معماری این نواحی به نتایج زیر رسید. خصوصیات الگوهای معماری نواحی مرکزی را می توان چنین بیان کرد تقارن در بناها؛ درونگرایی؛ بعد چهارم دربنا؛ حداقل کردن روزنه های بیرونی؛ سادگی در عین پیچیدگی؛ هندسه چلیپایی؛ نشانه های شهری مانند بادگیر؛ دیوارهای بلند جهت سایه اندازی؛ انعکاس ارزش های فرهنگی؛ نظم در عین بی نظمی؛ وحدت در عین کثرت؛ مرکزیت؛ حریم می باشد.پژوهش حاضر می کوشد تا با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به بررسی فرهنگ و عوامل موثر در آن بپردازد و هم چنین از نظر هدف، پژوهشی کاربردی و از نظر ماهیت و روش تحقیق نیز پژوهشی تحلیلی توصیفی محسوب می گردد.

فرهنگ، معماری سنتی، نواحی مرکزی ایران، معماری بومی