ارزیابی تاب آوری با رویکرد بررسی خسارات وارده بر جامعه شهری

در دورانی از شهرسازی به سر می بریم که اکولوژی کره زمین به طور فزاینده ای تحت تدثیر فعالیت های انسانی قرارگرفته است. با توسعه شهرنشینی، شهرها به مراکز توجه تبدیل شده اند و تقاضا برای منابع طبیعی و توجه به تاثیرات محیطی جهانی آنها افزایش یافته است. فعالیت های شهرسازی و برنامه ریزی شهری موجب افزایش فشار بر طبیعت و تضعیف تاب آوری آن شده است که اغلب پیامدهای مخربی برای شهرها و ساکنان آن در پی داشته است. با توجه به مواردی مثل طوفان ها و سیل های اخیر در نقاط مختلف جهان، گرم تر شدن، آلودگی هوا و همچنین افزایش هزینه های انرژی، کاهش ذخیره آب و مواد غذایی نیاز فوری به فعالیت و اقدام تاثیرگذار ضرورت یافته است. به همین دلیل، بسیاری از شهرها اقداماتی در زمینه احیای طبیعت انجام داده اند و از فعالیت های پایدار حمایت کرده اند. در واقع، در دو سه دهه اخیر، فرصت مناسبی برای توسعه پایدار جهانی ایجاد شده است. در این میان، تاب آوری و پایداری اهداف اصلی شهرهای آینده خواهند بود. عواقب جبران ناپذیر حوادث طبیعی و آسیب های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی شهرهای معاصر موجب شده تا مفاهیم پایداری و تاب آوری تا حد زیادی به هم مرتبط شوند. اگر پایداری واژه دهه های پیشین باشد، تاب آوری واژه غالب زمان معاصر است. در این مقاله سعی بر روشن سازی مفاهیم تاب آوری و پایداری شهری شده و برای کاربرد در مباحث توسعه شهری، سنتزی بر اساس شباهت های میان این دو مفهوم ارایه می شود و بر ضرورت درک ارتباط بین انسان و طبیعت در شهرسازی و تصمیم سازی شهری برای رسیدن به تاب آوری و پایداری شهری به صورت توامان تاکید می شو. بر اساس رویکرد پیشنهادی، حوادث فاجعه بار و تحولات متعاقب آن، لحظه ای از چرخه حیات شهری است که در بستر یک چارچوب پیچیده پایدار قرار می گیرد. از این رو تاب آوری به عنوان یک الزام برای پایداری سیستم شهری است. علاوه بر این تاب آوری نباید صرفا در بستر شهرهای مجزا با سیستم های فیزیکی و اجتماعی مختص خود بررسی شود، بلکه باید همچنین در مقیاس جهانی و نیز با درنظر گرفتن روابط پویا و پیچیده بین شهرهای امروز بررسی شود.