تبیین مطالعات مقاطع مخروطی در مباحث هندسه اسلامی و نقش آن در معماری و نقوش تزیینات

مقاطع مخروطی یا علم مخروطات از علوم هندسی مورد توجه ریاضی دانان یونان باستان و مسلمان و پس از آن در دوره رنسانس و اروپا بوده است. همچنین در ایران در دوره قاجار و کمی پس از آن به کتاب های درسی راه یافته است. مقاطع مخروطی از تقاطع یک صفحه با یک مخروط در حالت افقی، مایل با قایم به وجود می آید که عموما از خم های درجه دو جبر و هندسه است. این مقاطع شامل سهمی، مذلولی و بیضی می شوند. در این پژوهش به مطالعه مقاطع مخروطی و تاریخچه آن، با توجه به کتب و رسالات ریاضی دانان و ترجمه متون یونانی و لاتین توسط ریاضی دانان مسلمان پرداخته و سپس دستاوردهای ریاضی دانان مسلمان در زمینه مقاطع مخروطی و تاثیر آن ها بر معماری و هنر اسلامی مورد بررسی قرار می گیرد. روش تحقیق در این پژوهش، در بخش اول که مطالعه تاریخ پیدایش و علم هندسه است، روش تحقیق تاریخی است که با استفاده از کتب، اسناد تصویری و مقالات مجلات صورت می گیرد و در ادامه شامل روش تحقیق توصیفی- تحلیل اسناد تصویری و مطابقت آن با معماری و تزیینات می باشد. این علم در معماری و ترسیم و اجرای قوس هاف گنبدها و گره ها و نقوش و در علومی مانند نور شناسی، حل مسایلی چون تثلیت زاویه و تضعیف مکعب کاربرد دارد. بنوموسی (برداران موسی شاکر)، ابن هیثم و ثابت بن قره از میان ریاضی دانان مسلمان بیش از دیگران در پیشبرد این علم و ارتباط آن با معماری تاثیر گذار بوده اند.

Keywords:

مقاطع مخروطی , سهمی , هذلولی , بیضی , معماری اسلامی