نفیسه متولی زاده نایینی - استادیار دانشگاه آیت الله حایری میبد

هرگاه شخصی بر اثر اشتباه، مرتکب یک عمل مجرمانه شود، ممکن است با وجود شرایطی از مسیولیت کیفری بگریزد. اشتباه در جنایات علیه تمامیت جسمانی اشخاص می تواند اشکال مختلفی داشته باشد که مهم ترین آنها اشتباه در هدف و در هویت می باشد. این موضوع در زمان حکومت قوانین کیفری گذشته و حتی قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 محل اختلاف میان حقوقدانان می باشد و فقها هم نیز در موضوع مبحوث عنه نظرات مختلف ابراز نموده اند. در اشتباه در هدف بر اثر عواملی چون خطا در هدف گیری یا وزش باد، ضربه یا تیر کسی به جای برخورد با هدف مورد نظر، به دیگری برخورد می کند که در قانون چنین قتلی، خطای محض دانسته شده است. اما در اشتباه در هویت، مرتکب به همان کسی که وی را مورد هدف قرار داده، ضربه می زند در حالی که به دلایلی در شناسایی وی دچار اشتباه شده که این جنایت عمدی محسوب می شود. در این نوشتار ضمن بیان دیدگاه فقهای امامیه و حقوقدانان،رویکرد قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مورد تحلیل قرار گرفته است.

اشتباه، قتل، هدف، هویت، عنصر روانی