هادی واصفی - دانشجوی کارشناسی ارشدهنردانشگاه سیستان وبلوچستان
محمدرضا حسنی - دکترای فلسفه وهنر،استادیاردانشگاه سیستان وبلوچستان

تاریخ نقاشی پشت شیشه در ایران به دوران صفویه باز میگردد. اولین نقاشیهای پشت شیشه در ایران قطعات زیبای گل و مرغ است که در گچ سقفها و دیوارهای خانههای اعیانی کار گذاشته میشد و تاریخ آن به دوران زندیه میرسد. از نیمه نخستین قرن سیزدهم هجری و با شروع سلطنت فتحعلیشاه قاجار، شیوه نقاشی صورت یا شبیهکشی در ایران و به خصوص بین نقاشان درباری رواج مییابد و نقاشی پشت شیشه از حیطه تزیین بنا درآمده و به شکل مستقل اجرا میشد. به طور کلی در دوران قاجار، این هنر بین مردم محبوبیت یافته و نقاشان زیادی به این کار میپرداختند. نقاشی پشت شیشه یکی از گنجینههای با ارزش هنر ایرانی است که به غلط در ردیف نقاشی عامیانه جای داده شده است. در ایران، اوج اعتلای این هنر در دوران قاجاریه اتفاق افتاد. در این تحقیق، ابتدا به بررسی هنرهای قاجار و هنرمندان آن دوره و نیز پیشینه تاریخی نقاشی پشت شیشه در ایران پرداخته و سپس تعدادی نقاشی پشت شیشه مربوط به دوره قاجار مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

نقاشی، نقاشی دوره قاجار، نقاشی پشت شیشه، هنرهای قاجار، هنرمندان دوره قاجار