زینب میرزایی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

در تاریخ شعر فارسی، تا زمان فروغ تنها دو زن میشناسیم که از معشوق مرد سخن گفتهاند و از خط قرمز گذشتهاند. یکی رابعه، دختر کعب که تمام لحظههای شاعری را در کیفر دیدن به سر برد. او کیفر دیدن را به صورت فراموش سپردن شعرش و چه بسا نابودشدن بسیاری از سرودههایش و درنهایت کشته شدن به دست برادرش تحمل کرد. دیگری فروغ است. فروغ در برخی از اشعارش با نگاهی کاملا زنانه به حضور معشوق مرد مینگرد و برای اولین بار بخصوص در ادبیات مشروطه، از واژههایی سخن گفت که تا پیش از او در مورد معشوق زن به کار میرفته است و این حضورمعشوق مرد را برای روحش ضروری میبیند. بیان این امر توسط یک شاعر زن در ایران آن سالها که در بافت سنتی و مذهبی فرورفته بود، تابویی قوی به حساب میآمد؛ اما او از مرزها و خط قرمزهای جامعه گذشت و همین امر سبب شد که نگاه بسیاری از موافقان و مخالفان این نوع تابو، بهشعر او جلب شود.در این پژوهش به بررسی و تحلیل سیر تحول معنایی عشق و معشوق در اشعار فروغ فرخزاد پرداختیم و دریافتیم که به طور کلی زندگی کوتاه فروغ را میتوان به دو دوره تقسیم کرد: دورهی اول با سه مجموعه اسیر، دیوار و عصیان. و دوره ی دوم که در واقع دورهی اوجخلاقیت های هنری او محسوب میشود با تولدی دیگر و ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد.در نهایت و اواخر عمر عشق جسمانی فروغ به تعالی می رسد و می توان گفت، فروغ عشق را فراتر از قوانین و محدودیت های زمینی می خواهد و هر چیزی که مانع به ثمر رسیدن این میوه شود بیهوده و خالی از فایده می دانند. این عشق هم درد است و هم درمان همه زخمهای درونی از این عشق فرا زمینی و فوق انسانی است.

شعر معاصر،عشق،معشوق،فروغ فرخزاد