عارفه پورحیدری - دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه شهید باهنر کرمان
عباسعلی رستمی نسب - استاد دانشگاه شهید باهنر کرمان

یکی از اساسیترین مفاهیم تربیت اسلامی و از بارزترین خصوصیات اخلاقی انسان خوف است که به طور ویژهای مورد توجه خداوند قرار گرفته است.خوف و خشیت، چهارمین ویژگی عبادالرحمان که به عنوان یکفضیلت اخلاقی به شمار میآید و عاملیسرنوشتساز و نقشآفرین در زندگی انسان است.روش این پژوهش، تحلیل مفهومی است که بر اساس آن، مفهوم خوف با استفاده از سه شیوه تحلیل مفهوم برحسب مفهوم مترادف، تحلیل مفهوم برحسب مفهوم متضاد و تحلیل برحسب شبکه معنایی (از نوع ارتباط اشراقی) مورد بررسی قرار گرفته است. اصلیترین واژه معادل مفهومی خوف در قرآن، واژه خشیت است. از دیگر واژههایی که به خوف معنا شدهاند، میتوان از وجله ، رهبه ، روع ، رعب ، فزع و اشفاق نام برد بارزترین واژه متضاد آن، واژه رجاء است. هدف اصلی آن، تحلیل مفهوم خوف با تکیه برآیات قرآن کریم است.در آموزههای دینی اسلام، خوف از عقوبت و گرفتار آمدن به غضب الهی و رجاء و امید به رحمت بیکران او، هر دو، مورد توجه قرار گرفتهاند و بر ضرورت حفظ تعادل میان آنها تاکید شده است.

تحلیل مفهومی واژگان قرآن کریم، خوف، خشیت، رجا