مهدی شریفانی - دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
میترا جباری - کارشناسی ارشد میوه کاری. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
احد یامجی - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

ایران یکی از جایگاه های مهم تنوع ژنوتیپ های سیب در جهان می-باشد. یکی از این ژنوتیپ ها سیب های گوشت قرمز است که در نواحی از ایران نظیر طالقان، مازندران و شاهرود وجود دارد. هدف از این مطالعه تشخیص تفاوت ها تک نوکلیوتیدی و دو نوکلیوتیدی در منطقه بالا دست ژنMYB10 که عامل رونویسی ژن عامل سنتز آنتوسیانین می باشد و در این راستا از آغازگر ویژه منطقه مینی ساتلیت بالادست ژن استفاده گردید. با استفاده از آغازگر، واکنش زنجیره ای پلیمراز بخشی از منطقه بالادست ژن تکثیر و توالی یابی گردید. نتایج نشان داد که سیب مازند 2 وSH10 و سیب GH2 در یک گروه قرار گرفته اند اگرچه از بعد موتاسیون نقطه ای در منطقه بالادست ژن با یکدیگر دارای تفاوت هم داشتند ولی سیب های گوشت قرمز در مقایسه با سیب های گوشت سفید بیشترین شباهت را بین خود داشتند. با استفاده از توالی بدست آمده دندروگرام ژنوتیپ های سیب ترسیم گردید. نتایج نشان داد که سیب های گوشت قرمز در یک گروه خویشاوندی قرار گرفتند و سیب های گوشت سفید همراه با گلابی اروپایی گروهی دیگر را تشکیل دادند. این نتایج نشان داد که سیب های گوشت قرمز به نحوی خاص در بالادست ژن مذکور سازماندهی خاصی یافته اند. از این پژوهش، ارقام گوشت قرمز بومی ایران متفاوت از رقم سیب گوشت قرمز (منشا قزاقستان Malus pumila c.v Neidzwetzkyana) بوده است، که این امر نویدبخش ژنوتیپ های جدیدی از سیب گوشت قرمز می باشد. لذا می بایست با کارهای اصلاحی از ارقام بومی حفاظت های لازم به عمل آید. نتایج بیشتر در خصوص توالی های تنظیم کننده در بالا دست ژن بحث خواهد شد. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند در معرفی ارقام سیب گوشت قرمز بومی ایران به بازارهای مصرف با استفاده از برنامه های اصلاحی مفید واقع شود.

آنتوسیانین، سیب گوشت قرمز، عامل رونویسی، ژنMYB10