وحیده رحیمی مهر - دانشجوی دکتری معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

به اعتقاد اندیشمندان اسلامی آنچه نفس انسان را از نفس حیوانی جدا می سازد عقل است و یکی از اصلی ترین ویژگی های هنر اسلامی، نحوه تخیل آفرینشگر است. اگر چه آفرینشگر هنر اسلامی، گستره وسیع خیال را پیش رو دارد، اما در مقام آفرینش اثر، هر مصداقی را ایجاد نمی کند. اثر هنری حاصل تخیل معقول است. وقتی که در انسان مفهوم ذهنی شکل گرفته باشد، بطور معمول واکنش های درونی متفاوتی در ارتباط با مفهوم ذهنی او بوجود می آید. مفهوم ذهنی ممکن است در انسان حالت های مختلفی نظیر هیجان، شادی، خستگی، بیزاری از فضا و یا مشابه آنرا به وجود آورد. این حالات به وسیله احساس و درک آن در انسان بوجود می آید. از آنجا که رویکردهای مختلف حکیمان مسلمان در یکی از سه مکتب بزرگ حکمت اسلامی شامل مشاء (ابن سینا)، اشراق(سهروردی) و متعالیه (ملاصدرا) طبقه بندی شده است، در این مقاله جایگاه ادراک در معماری با توجه به مکتب مشاء که با ابن سینا معرفی شده، مورد بحث قرار می گیرد. این تحقیق در حوزه تحقیقات کیفی، سعی در بررسی ادراک دارد و در جمع آوری و تحلیل از منابع اصلی حکما و نظرات افراد صاحب نظر استفاده می کند تا اعتبار درونی کسب کند.

ادراک، آفرینش معماری، تخیل معقول، حکمت مشاء