تدوین چارچوبی برای ظرفیت سنجی چند معیاری در محلات غیر رسمی با تلفیق تحلیل شکاف و ماتریس ارزیابی سریع اثرات (RIAM) (نمونه موردی: محله محمدآباد مرودشت، استان فارس)

بسیاری از صاحب نظران مدیریت شهری و شهرسازی، ظرفیت سنجی را به عنوان اولین گام فرایند توانمندسازی در نظر می گیرند. با وجودی که بیش از یک دهه از تثبیت رویکرد توانمندسازی به عنوان راهکار برخورد با سکونتگاه های غیررسمی می گذرد، هنوز روش شناسی مناسبی برای ظرفیت سنجی محلات غیررسمی در طرح های توانمندسازی تهیه شده در کشور دیده نمی شود. در پژوهش حاضر در گام اول با اتکا به مطالعات کتابخانه ای اسنادی و همچنین استفاده از نظر کارشناسان، اقدام به تدوین ابعاد و معیارهای سنجش ظرفیت محله شده است. سپس با تلفیق تحلیل شکاف (Gap Analysis) با ماتریس ارزیابی سریع اثرات (RIAM)، چارچوبی چندمعیاری، کمی سازی شده و مشارکتی برای سنجش ظرفیت محله طراحی شد و سپس در محمد آباد مرودشت مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشانگر این است که در نمونه مورد مطالعه، بیشترین میزان شکاف ظرفیتی میان ابعاد چهارگانه برنامه ریزی و هماهنگی ، تامین مالی و وضعیت درآمد ، جلب مشارکت شهروندان و ساحت نهادی و ساختاری ، مرتبط با امر مشارکت جویی است، هر چند که دیگر ابعاد ظرفیتی محله نیز چندان وضعیت مناسبی ندارند.

Keywords:

توانمندسازی , ظرفیت سازی , ظرفیت سنجی , تحلیل شکاف , ماتریس ارزیابی سریع اثرات (RIAM)