تحلیل پویایی های مهاجرت نخبگان با استفاده از مدلسازی انجمنی

در عصر اقتصاد دانش بنیان سرمایه انسانی و دانشی اصلی ترین عنصر در ایجاد مزیت رقابتی در کشورها محسوب می شود. این سرمایه مهمترین عامل موثر در توسعه اقتصادی، کاهش شکاف عمیق تکنولوژیک، توازن در مزیت های نسبی طبیعی و مزیت های نسبی اکتسابی می باشد. به همین منظور سهم قابل توجهی از منابع هر کشوری صرف آموزش نیروی انسانی می شود. با این وجود، یکی از معضلات هر کشوری خصوصا کشورهای در حال توسعه این است که زمانی که باید سرمایه انسانی مورد بهره برداری قرار گیرد، به شکل فرار مغزها خارج شده و زیان جبران ناپذیری متوجه آن کشورها می کند. در ایران نیز هر چند با توجه به افزایش رشد علمی، وجود زیرساخت های آموزشی و بهره مندی از ظرفیت های بالای نیروی انسانی؛ از نظر منابع نخبگانی و انسانی در جایگاه مطلوبی قرار داریم اما در طول چند دهه اخیر مهاجرت نخبگان به خارج از کشور دارای نرخ بالایی بوده که هزینه های زیادی را بر کشور تحمیل کرده است. بنابراین نیاز است عوامل مهاجرت نخبگان بررسی و راهکارهایی جهت کاهش آن ارایه گردد که در این زمینه مطالعات زیادی صورت گرفته است که از جنبه هایی به این موضوع پرداخته اند. لذا این مقاله با استفاده از رویکرد پویایی های سیستمی و از طریق بررسی مطالعات پیشین و همچنین مدلسازی انجمنی با گردآوری گروهی از نخبگان علمی و فناوری به مدلسازی این پدیده با دیدگاهی درونزا و فراگیر پرداخته است. مدل حاضر نشان می دهد که نخبگان خود در ایجاد ساختار فرار مغزها نقش داشته و خود نیز اهرم موثری در اصلاح آن می باشند.

Keywords:

سرمایه انسانی , فرارمغزها , مدلسازی انجمنی , رویکرد پویایی های سیستمی