شیرین عزیزی - دانشجوی ارشد حقوق خصوصی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان

در جامعه شاهد کودکانی هستیم که کانون گرم و خانه و کاشانه آنان در اثر طلاق یا مرگ والدین در اثر حوادث طبیعی مانند زلزله، تصادف، و وقایع گوناگون دیگر متلاشی و فرو پاشیده است، یا به علت فرار از ثمره تلخ روابط نامشروع زن و مردی گنهکار و یا به خاطر فقر شدید، کودکان معصوم رها شده و بدون سرپرست مانده اند. این کودکان معمولا به موسسات نگهداری کودکان بی سرپرست سپرده می شوند. قانون مدنی ایران به پیروی از شریعت اسلام، فرزندخواندگی را به رسمیت نشناخته و فقط طبق قانون حمایت از کودکان بی سرپرست و بد سرپرست، خانواده های فاقد فرزند می توانند کودکان بی سرپرست و بد سرپرست را به فرزندی بپذیرند. فرزند خوانده وقتی وارد یک خانه می شود هیچگونه محرمیتی با خانواده ندارد، محرمیت و حرمت دایمی بین فرزندخوانده و والدین ادعایی، به طور معمول از طریق رضاع (شیردادن) یا عقد محرمیت با شرایط خاصی امکان پذیر می گردد. یکی از نقص های مهم قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست و بد سرپرست، سکوت درباره امکان یا حرمت نکاح طفل با پدرخوانده یا مادرخوانده است که رویه قضایی را با مشکل بزرگی روبه رو می سازد. اگر چه این ازدواج از نظر فقهی جایز است ولی عرف آن را نمی پذیرد و باید اخلاق و ارزش های جامعه نیز در نظر گرفته شود. این پژوهش کوشش می کند، با روش تحلیلی _ توصیفی، با استفاده از پایگاه های اطلاعاتی و منابع کتابخانه ای و گزارش ها، این امر مهم را مورد کنکاش قرار دهد و نتیجه به دست آمده بیان می دارد که فرزند خواندگی نهادی است قانونی که رابطه خاصی بین فرزند خوانده و سرپرست ایجاد می کند و در مقوله ازدواج فرزند خوانده با سرپرست قانون گذار باید برای استحکام بخشیدن رابطه فرزند پذیر و فرزند خوانده و همچنین بالا بردن امنیت و آزادی بین آنها در تصمیم گیری های خود، اعتقادات عرف، اخلاق، باورهای عمومی مردم را نیز در نظر بگیرد تا جامعه دید مثبتی نسبت به فرزند خواندگی پیدا کند. در واقع هدف و مقصود فرزندخواندگی این است که ازدواج با فرزندخوانده صورت نگیرد.

قانون حمایت از کودکان بی سرپرست و بد سرپرست، فرزند خواندگی، صیغه محرمیت، ازدواج فرزند خوانده، عرف و اخلاق جامعه