نیما پورعباد - کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد بندر انزلی

در عصر حاضر نیز صحبت از پیشگیری از جرم، غالبا مفاهیمی چون تغییر درجامعه، دگرگون سازی بافت شهری، تعارضات موجود میان گروه های مختلف اجتماعی،تعارضات میان کنشگران دستگاه های مختلف، توسعه ی تکنولوژی و طراحی شهری رابه ذهن متبادر می سازد. در حقیقت می توان گفت امروزه سیاست پیشگیری از جرم،بیش از گذشته با تغییرات اجتماعی همراه بوده است؛ این سیاست در شناسایی انواع مختلف تدابیر موجود برای بررسی جرم نقش مهمی ایفا می نماید.براساس علم حقوق برای آنکه جرمی به وقوع بپیونددوجود و تقارن سه عنصر ضروری است ، این عناصر عبارتند از :وجود یک مرتکب با انگیزه مهارت و ابزار لازم برای ارتکاب جرم وجود یک هدف محافظت نشده .برخورد و مبارزه با عناصر اول و دوم در عمل غیر ممکن است ؛ زیرا همه مجرمین بالقوه شناخته شده نیستند تا میل و انگیزه آنان برای ارتکاب جرم قابل سرکوبی باشد. ضمن اینکه سرکوبی آنان ممکن است با نقض موازین حقوق همراه باشد. اما در مورد ابزارهای ارتکاب جرم ممنوع کردن همه آنها غیر ممکن است . باین ترتیب تنها راه مبارزه ، تقلیل موقعیت های ارتکاب جرم برای مجرمین است .همچنین ، در زمینه پیشگیری غیر کیفری می توان با کاهش یا حذف عوامل جرم زای محیطی و فردی ، بطور مستقیم از مجرم شدن افراد پیشگیری نمود. بنابراین ، کلیه تدابیر پیشگیری برای ارتکاب جرم می بایست به عنوان سیاست جنایی یک دولت مطرح باشد وبرای رسیدن به این هدف نیز، دولت می تواند از همیاری و مشارکت گسترده مردم ، بهره مند گردد. رویکرد جدیدی که سعی دارد با اتکاء بر آماج جرم یا بزه دیده به تبین پیشگیری از جرم بپردازد در فارسی تحت عنوان پیشگیری وضعی از جرم معروف شده که استفاده از معادل هایی نظیر پیشگیری موضعی ، پیشگیری موقعیتی یا پیشگیری وضعیتی به جای پیشگیری وضعی نیز صحیح می باشد .البته از نظر استاد دکتر علی صفاری استفاده از واژه های پیشگیری موضعی ، پیشگیری موقعیتی یا پیشگیری وضعیتی به جای پیشگیری وضعی از رجحان برخوردار است ، دلیل استاد برای این رجحان این است که وقتی از واژه پیشگیری وضعی استفاده می شود آنچه به ذهن کسانی که آشنایی چندانی با این مفهوم ندارند، متبادر می شود، وضعی در مقابل تکلیفی یا عرفی می باشد ، حال اینکه چنین معنایی از این مفهوم مورد نظر نمی باشد ، اما استفاده از از واژه های پیشگیری موضعی ، پیشگیری موقعیتی یا پیشگیری وضعیتی برای بیان گونه ای خاص از پیشگیری که مورد نظر ماست رجحان دارد.

پیشگری وضعی، مبانی پیشگیری، اهداف پیشگیری، شیوهها، اهداف و تدابیر وضعی