حامد واعظی - کارشناسی ارشد روابط بین الملل تهران: میدان شیخ بهایی، کوچه اوستا شرقی، پلاک ۷

دیپلماسی فناوری به عنوان یک راهکار و گفتمان جدید در تعاملات بین المللی مطرح شده است. روابط سیاسی بین کشورها در گذر زمان، دستخوش تغییرات می شود، وقتی کشوری نگاه راهبردی به روابط خود با کشور دیگر دارد، تلاش خود را به سمتی معطوف می کند تا بتواند روابط و تعاملات خود را در حوزه های مختلف با آن کشور ایجاد و گسترش دهد. حوزه های اقتصادی، فرهنگی، علمی و ... از جمله حوزه هایی است که منافع کشورها را به هم پیوند می زند. در دنیای امروز که علم و فناوری تبدیل به ابزاری در دست قدرت ها شده است تا به وسیله آن سایر کشورها خصوصا کشورهای جهان سوم را تحت کنترل سیاسی و اقتصادی خود در آورند، کشور های صاحب اندیشه در تلاشند تا با دستیابی به فناوری های نوین علاوه بر تامین رفاه برای مردم و توسعه کشورشان، سپری در مقابل تهاجمات استعمار ایجاد کنند. جمهوری اسلامی ایران کشور در صدد گسترش روابط خود با سایر کشورهای جهان است، لذا دیپلماسی فناوری یکی از ابزارهای لازم برای تحقق چنین هدفی است. در سالهای گذشته شاهد کارشکنی های غرب به واسطه پیشرفت های علمی شگرف متخصصان ایرانی بودیم. مباحث فن اوری هسته ای، فضایی، بیوفناوری و ... از جنس پیشرفت های علمی است که غرب را نگران کرده است. البته این نگرانی بخاطر استفاده غیر معقول ایران از این فناوری ها نیست، بلکه نکته اساسی افزایش قدرت ایران در چانه زنی سیاسی، اقتصاد بین الملل، قدرت نرم، قدرت سخت و قدرت هوشمند است. نگرانی که در دنیای شرق هم مشاهده می شود و این دو بلوک متخاصم را در این موضوع با هم هم جهت می سازد. در این مقاله سعی شده است با تبیین مفهوم دیپلماسی فناوری، رابطه آن با سیاست خارجی و دستاوردهای سیاسی آن برای جمهوری اسلامی، ویژگی های مناسب جهت دستیابی به روند دیپلماسی فناوری در شرایط پسا تحریم مورد بررسی قرار گیرد.

دیپلماسی، دیپلماسی فناوری، توسعه، سیاست خارجی، تحریم، پسا تحریم