کمال قریشی - دانشجوی دکتری مدیریت تکنولوژی دانشگاه علامه طباطبایی
سید حبیب الله طباطباییان - دکتری مدیریت سیستم های تولید، دانشیار گروه مدیریت صنعتی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی

نظریات تکاملی در اقتصاد، ریشه مزیتهای رقابتی کشورها، بویژه کشورهای در حال توسعه را در تسلط بر فناوری و انباشت تجارب در بنگاه ها می دانند. صنعت خودروسازی ایران معمولا با انتقاداتی چون عدم موفقیت مورد انتظار در طراحی خودرو و کیفیت پایین محصولات تولیدی در مقایسه با خودروهای روز دنیا مواجه بوده که زمینه پژوهش هایی نیز بوده، با اینحال کسب جایگاه سیزدهم جهان در تیراژ تولید در سالهای اخیر، صرفنظر از نوع و تنوع محصولات، بیانگر موفقیت در افزایش ظرفیت تولید و استفاده نسبی از ظرفیت های ایجاد شده می باشد. در این مقاله با شناسایی فرآیندها و زیر فرآیندهای تولید خودرو، پس از طراحی معیار سنجش و گردآوری اطلاعات مورد نیاز، میزان تسلط بر فناوری ها در فرآیندهای اصلی چهارگانه شکل دهی و پرس قطعات، بدنه سازی، رنگ آمیزی و مونتاژ خودرو در شرکت سایپا در دو مقطع زمانی 1379 و 1394 سنجش، مقایسه و تحلیل می گردد. نتایج نشان می دهد انباشت تجارب موجب تسلط قابل توجه بر فرآیندهای تولید خودرو گردیده به نحوی که در دوره پانزده ساله اخیر میانگین نمره تسلط بر فناوری فرآیندهای چهارگانه اصلی تولید خودرو در این بنگاه تولیدی از عدد 29.2 به عدد 76 (از 100) افزایش یافته است. بواسطه افزایش تسلط بر فناوری ها و انباشت تجارب، نقش سازمان پشتیبانی فنی بنگاه در این دوره، از تضمین تداوم عملکرد دارایی های فیزیکی به طراحی، ساخت ، نصب و راه اندازی عمده ماشین آلات و تجهیزات ویژه خطوط تولید خودرو در کنار انجام وظایف قبلی تغییر یافته است. در نتیجه علاوه بر افزایش توانمندی بنگاه در بهینه سازی و ارتقای کارایی ماشین آلات و افزایش ظرفیت تولید، توانمندی ساخت ماشین آلات ویژه تولیدی و خودکفایی در تامین نیاز به این تجهیزات برای رفع آثار انحصار و اخیرا تحریم و کاهش هزینه اجرایی پروژه های توسعه خطوط تولید را بهمراه داشته است.

انباشت تجارب ، تسلط بر فناوری، توانمندی فناورانه ، ماشین آلات ویژه صنعت خودرو