صفورا ناهیدان - استادیار دانشگاه بوعلی سینا، همدان

اثر تغییر کاربری بر کیفیت خاک می تواند به توپوگرافی منطقه بستگی داشته باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرتغییر کاربری (مرتع به کشاورزی) و موقعیت شیب بر برخی از خصوصیات خاک در منطقه بروجن استان چهار محال وبختیاری انجام گرفت. بدین منظور دو شیب تپه با کاربری مرتع و کشاورزی انتخاب و از موقعیت های قله شیب، شانه شیبو شیب پشتی در سه تکرار نمونه برداری شد. میانگین کربن آلی و نیتروژن کل در کاربری مرتع به میزان 28 و 39 درصدبیشتر از کاربری کشاورزی بود. همچنین تغییر کاربری منجر به کاهش فعالیت ال- گلوتامیناز، میانگین وزنی قطر خاکدانه و میانگین هندسی قطر خاکدانه ها به ترتیب به میزان 26، 44 و 29 درصد شد. موقعیت شیب اثر معنی داری بر ویژگی های، خاک داشت. بدین ترتیب که ویژگی های اندازه گیری شده از قله شیب به شیب پشتی کاهش یافتند. بیشترین کاهش درکربن آلی، نیتروژن کل و فعالیت ال- گلوتامیناز در اثر تغییر کاربری در موقعیت شیب پشتی مشاهده شد. نیتروژن معدنی نیز در قله شیب بیشتر از سایر موقعیت های شیب بود. بیشترین تفاوت در نیتروژن معدنی بین دو کاربری در موقعیت قلهشیب مشاهده گردید. با توجه به نتایج چنین توصیه می گردد که اثرات تغییر کاربری در اراضی تپه ماهوری بر کیفیتخاک بیشتر مورد توجه قرار گیرد و مناطق حساس به فرسایش در این اراضی مورد عملیات اصلاحی و حفاظتی قرار گیرد.

تغییر کاربری، توپوگرافی، ویژگی های خاک