اعظم مسعودی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم خاک دانشگاه ولی عصر رفسنجان
حسین شکفته - استادیار بخش علوم خاک دانشگاه رفسنجان
حسین شیرانی - استاد بخش علوم خاک دانشگاه رفسنجان
احمد تاج آبادی پور - دانشیار بخش علوم خاک دانشگاه رفسنجان

بررسی تاثیر نوع کاربری اراضی بر نحوه عملکرد خاک در اکوسیستم، از طریق مطالعه و ارزیابی تغییرات شاخص هایکیفیت خاک امکان پذیر است. مطالعاتی که با هدف ایجاد تعادل بین میزان تولید و حفظ و بهبود کیفیت منابع اراضیانجام می گیرند امکان شناسایی مدیریت های پایدار و به تبع آن پیشگیری از تخریب فزاینده ی خاک را فراهم می سازد. یکیاز مهمترین پیامدهای کاهش کیفیت خاک، افزایش آسیب پذیری در برابر فرسایش خاک می باشد. در این پژوهش با هدفبررسی تاثیر کاربری های مختلف بر شاخص های فیزیکی خاک تعداد 104 نمونه (از عمق 0 تا 15 سانتیمتر) از چهارکاربری باغ (24 نمونه)، جنگل (25 نمونه)، مرتع (28 نمونه) و اراضی زراعی (27 نمونه) در قالب طرح کاملا تصادفی درمنطقه رابر واقع در جنوب غربی استان کرمان تهیه شد. ماده آلی، کربن آلی در خاکدانه های درشت و کربن آلی درخاکدانه های ریز به عنوان شاخص های فیزیکی کیفیت خاک محاسبه شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که نوع کاربریاراضی بر میزان ماده آلی، کربن آلی در خاکدانه های درشت (خاکدانه های بزرگتر از قطر 250 میکرون) و کربن آلی درخاکدانه های ریز (خاکدانه های کوچکتر از قطر 250 میکرون) در سطح یک درصد معنی دار شد نتایج نشان داد، بیشترینمقدار ماه آلی مربوط به کاربری باغ (5/11 درصد) و کمترین مقدار آن مربوط به کاربری مرتع (1/01 درصد) بود، بیشترین مقدار کربن آلی درخاکدانه درشت مربوط به کاربری باغ (1/53 درصد) و کمترین مقدار آن مربوط به کاربری مرتع (0/37درصد) بود، بیشترین مقدار کربن آلی در خاکدانه ریز مربوط به کاربری باغ (1/17 درصد) و کمترین مقدار آن مربوط به کاربری مرتع (0/38 درصد) بود. به طور کلی کاربری باغ به علت تاج پوشش زیاد باعث برگرداندن ماده آلی به خاک شد در نتیجه میزان ماده آلی در خاک افزایش یافته و همین امر منجر به بهبود کیفیت و خصوصیات خاک در کاربری باغ گردیداما در کاربری مرتع به دلیل اینکه میزان مادهی آلی کم بود در نتیجه باعث کاهش کیفیت و خصوصیات خاک شد.

ماده ی آلی خاک، کربن آلی در خاکدانه های درشت و ریز و کاربری اراضی