محسن شرافتمندراد - استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه جیرفت

بیشتر سطح کشور ایران را مراتع تشکیل میدهند و حدود سی درصد این مراتع را بوته زارهای استپی تشکیل می دهند.دانستن تاثیر چرای دام بر پویایی درمنه زارهای استپی، در مدیریت آنها چه جهت حفاظت و چه جهت تولیدات دامیپایدار از اهمیت والایی برخوردار است. چرا که تعداد و نوع گونه ها در پوشش گیاهی مراتع به میزان زیادی تحت تاثیرمدیریت چرا قرار می گیرد. این مطالعه به مقایسه غنای گونه ای و غنای انواع کارکردی در شدت های مختلف چرایی دریک درمنه زار استپی می پردازد. برای این منظور از روش نمونه برداری طبقه ای استفاده گردید. ابتدا منطقه مورد مطالعهبه سه شدت چرایی خیلی شدید، زیاد و سبک تقسیم گردید و با توجه به سطح هر یک از مراتع با شدت چراییمختلف، در آنها از تعدادی پلات ده متر مربعی برای اندازه گیری پوشش گیاهی قرار داده شد. اندازه گیری پوششگیاهی در هر یک از پلات ها با استفاده از ترانسکت خطی صورت گرفت. بعد از جمع آوری و خلاصه سازی داده ها، غنایگونه ای و ترکیب گروه های کارکردی تعیین گردید. سپس ترکیب گونه ای و غنای گونه ای شدت های چرایی مختلف موردمقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که مناطق با چرای سبک در کل داری غنای گونه ای بیشتری هستند و با افزایشفشار چرایی بر مرتع از غنای گونه ای کاسته می شود. علاوه بر این شدت های چرایی سبک از لحاظ آماری دارای تعدادبیشتری فورب، گراس شبه گراس و در کل گونه های خوش خوراک هستند. هرچند که این تفاوت در مورد بوته ها معنی دار نیست. این نتایج تاییدی بر اهمیت مدیریت صحیح مراتع در کنترل تنوع آنها است. بنابراین میتوان نتیجه گیریکرد که چرای شدید مراتع همراه با غنای گونه ای کمتری است.

تنوع، چرای دام، گروه های کارکردی، غنای گونه ای، مرتع