آرزو منشی زاده - دکترای معماری، دانشگاه گرونوبل فرانسه، عضو هیات علمی دانشگاه هنر تهران

تاکنون نقدهای گوناگونی بر تاکید معماری بر جنبه های صرفا بصری انجام شده است. نظریه پردازان از زوایای متفاوت به نقدرویکرد فعلی طراحی معماری و نگریستن به انسان همانند ناظر منجمد در فضا یا با ابعاد صرفا هندسی و توانایی های فیزیکی محدوداو پرداخته اند.از طرف دیگر استفاده از ابزار و تکنیک هایی همچون عکس، ماکت، اسکیس، راندو برای نمایش طرح باعث شده معماری به هنریچاپی بر روی کاغذ فرو کاسته شده و درک ناقصی از واقعیت فضای معماری که همواره با مجموعه ای از حواس چندگانه و ارتباطاتمیان حسی و رفتاری مخاطب آن درگیر است، توسط طراح اثر صورت گیرد.رد پای این نوع رویکرد را قبل از ورود به فضای حرفه ای، میتوان در دانشگاه ها، موسسات آموزش عالی و در طول دوران آموزشمعماری بخصوص در سالهای ابتدایی آن یافت. نگاهی کوتاه به آخرین برنامه مصوب شورای عالی برنامه ریزی وزارت علوم در سال1377 و شرح دروس آن که مرجع سرفصل های دروس ارایه شده در دانشکده های معماریست نشان میدهد که رویکرد جدی اینسبت به آموزش چند حسی معماری تاکنون اتخاذ نشده است.لذا این مقاله با ریشه یابی رویکرد بصر- محور در آموزش معماری و طرح این سوال که اصولا چرا و چگونه رویکرد چند حس/ میان حسی را در آموزش معماری باید لحاظ نمود، در وهله اول نگاهی دارد بر نظریاتی که بر لزوم ادراک چند حسی معماری تاکید دارند وعموما با رویکرد پدیدارشناسانه به مقوله شناخت محیط پرداخته اند. در بخش بعدی، به آسیب شناسی آموزش آکادمیک معماری بااین رویکرد اشاره می گردد، با این فرض که میتوان در دوران ابتدایی آموزش، فرصتی برای برانگیختگی حساسیت های محیطی دانشآموخته متکی بر همه حوزه های ادراکی ایجاد نمود. و در آخر بر اساس تجربیات آموزشی صورت گرفته به روش هایی جهت اصلاح وتقویت مفاد آموزشی در اهداف و شرح دروس پایه با هدف اجماع حواس دانش آموخته و کاربرد سایر ابزار های بیان پرزاخته می شود.

آموزش بصر محور، معماری چند حسی، دروس پایه، شرح درس مصوب 1377