تحلیل تطبیقی واژه درویش و درویشی در کشف المحجوب، مثنوی معنوی و آثار سعدی

درویش و درویشی از واژگان کلیدی در متون نظم و نثر فارسی در قرن های پنجم تاهشتم هجری به شمار می آید. این دو واژه با توجه به نحوه نگرش نویسنده یا شاعر درطول زبان فارسی دگردیسیهای معنایی فراوانی یافته است. در این مقاله کاربرددرویش در کشف المحجوب، مثنوی معنوی و آثار سعدی به روش توصیفی- تحلیلی، تطبیق داده شده است. یافته های تحقیق بیانگر آن است که درویش در کشف المجوبعمدت ا معطوف به معنای عارف، سالک، زاهد و ریاضت کشاست. اگر چه به وجه فقرمادی نیز گاهی توجه میشود، اما هجویری فراتر از نگاه عینی یا مادی به وجه روحانیو ریاضت کشانه درویش نظر داشته است. در بسیاری از حکایت های مثنوی، شخصیتدرویش به عنوان شخصی که به اسرار و رموز دست یافته و آیین درویشی به عنوانطریقت اصلی رسیدن به حقیقت است. بعد عارفانه درویش در شعرسعدی، همانندکشف المحجوب و مثنوی شورانگیز نیست. به همین دلیل شوق را بر دیدار ترجیحمی دهد و نیز از نقطه نظر موقعیت مادی و اجتماعی درویش را در مقابل پادشاه، توانگرو محتشم قرار میدهد.

Keywords:

درویش , درویشی , کشف المحجوب , مثنوی معنوی , آثار سعدی