سحر دادبان شهامت - کارشناس ارشد پژوهش هنر
مرتضی حیدری - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

در مکاتب عرفان اسلامی پیر همواره دارای مقامی والا و اعتباری بنیادین بوده و پیری صفتی ثبوتی برای پیر و جزء ویژگی های معنوی یک استاد به شمار رفته است. پیر که خود مراحل سیر و سلوک را سپرده، تجربه گذار از فراز و فرودهای طریقت عرفان را دارد و با آفت های طریقت شناخت و قطاعان مسیر سلوک به نیکی آشناست.وی کارآزموده میدان علم و عمل و استاد شاگردانی است که می خواهند گام در وادیسلوک نهند. در واقع بدون راهنمایی و هدایت پیری راهدان، رسیدن به حقیقت فنای درخداوند و بقای به ذات اقدس وی، ممکن نیست و در همه مکاتب عرفانی و صوفیانه برسر آن اتفاق نظر وجود دارد. در اندیشه مولانا، نیز گذار از وادی های شریعت و طریقت،برای رسیدن به وادی حقیقت بدون بهره بردن از رهنمودهای پیر طریقت گریزناپذیراست. وجود پیر راستین دستیابی و درک اسرار شریعت را برای سالک میسور می سازد؛شناختن جوهر شریعت و روشن شدن باطن آن برای سالک، نیز مخاوف مسیر طریقت رابر وی می نمایاند؛ آنگاه سالک پس از پالایش یافتن در مراحل شریعت و طریقت، بهباطنی آیینه سان دست می یابد که توانش بازنمودن انوار حقیقت را دارد و شاهد حقیقترا در آغوش می کشد. در پژوهش حاضر، جایگاه و نقش پیر راهبر برای سالک در بریدنوادی های شریعت، طریقت و حقیقت از دیدگاه مولانا بررسی شده است.

مولانا، پیر، شریعت، طریقت، حقیقت