محمدمعین صفاری - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور واحد مرودشت

گناه نخستین حضرت آدم (ع) و ماجرای هبوط وی، یکی از بن مایه های ادبیات فارسی بهویژه ادب عرفانی است. از اینرو، شاعران و نویسندگانی که مشرب عرفانی داشته اند دراین زمینه اظهار نظر کرده اند. بدین معنا که هر کدام از آنها برداشت خود را از سرگذشتحضرت آدم (ع) بیان نموده و جنبه های مختلف داستان نخستین گناه حضرت آدم (ع) وهبوط وی را موردتوجه و بررسی قرارداده اند که ماحصل اندیشه های عرفانی آنها مبنی برشادی وغم، عشق و حرمان، وصل وهجران، طاعت وعصیان وسیرآدمی به سوی تعالیوتکامل و یا فروغلتیدنش درژرفایی هولناک است. جلال الدین محمد بلخی یکی ازشاعران عارف مسلک است که در آثار خود به موضوع نخستین گناه حضرت آدم (ع) وماجرای هبوط او پرداخته است. بنابراین پژوهش حاضر بر آن است تا رویکرد مولوی رانسبت به این موضوع با روش توصیفی- تحلیلی بررسی کند. یافته ها نشان می دهد که مولوی درآثار خود به کرات به ماجرای داستان آدم و هبوط وی اشاره می کند ورویکردهای متفاوتی نسبت به این جریان دارد؛ بدین معنا که در یک جا حادثه گندمخوردن آدم و هبوط وی را نتیجه قضای از پیش تعیین شده الهی می داند و در جاییدیگر، حرص و شهوت، انگیزه تعلاق خاطر به علایق دنیوی و کسب لذات مادی می شود؛بنابراین شیفتگی نسبت به این لذات، نور وجود انسان و جوهر امانت الهی را در وجود اوتیره می کند و شیطان نفس را بر او چیره می سازد. در جایی دیگر نیز گناه نخستینحضرت آدم را نتیجه توجه وی به شکل بیرونی خلقت و غافل شدن از خالقیت خداوند می داند.

آدم (ع)، گناه، هبوط، ابلیس، مولوی