سیدجلال موسوی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور ایران

میزان توجه به مثنوی در میان منابع عرفانی اگر بی نظیر نباشد، می توان گفت استثناییو کم نظیر است. توصیف عوالم عرفانی، تنوع موضوعات، نحوه روایت، و بیان منظور درقالب قصص و حکایات، از عوامل اصلی اقبال به این اثر بوده است. وجود این اقبال ووسعت انتشار مثنوی باعث شکل گیری شرح های بسیاری درباره آن، در ایران و نواحیدیگر شده است. در میان شرح های متعدد، یکی از معتبرترین آنها، شرح مثنوی شریففروزانفر است که شارح در آن در سه جزء، مطالب دفتر اول مثنوی را تفسیر کرده است.در این نوشتار برای نمودن جایگاه این شرح، مراجع این اثر در جزء دوم آن، با ذکربسامد در جدولی فهرست شده است. بنا بر بررسی جدول مذکور، فروزانفر با علم بهگستره مثنوی از منابع مختلفی نظیر منابع عرفانی، علوم اسلامی، فرهنگ های علوم وفنون، لغت نامه ها، قصص، تاریخ و آثار شخص مولوی در شرح خود استفاده کرده و ابعادگوناگون مثنوی را از این طریق کشف و تبیین کرده است. وی در میان این منابع متعددبه متون عرفان و تصوف در شرح خود بیش از سایر منابع ارجاع داده است و در مقابل، باتوجه به بسامد ناچی ز منابع مرتبط با علوم ادبی، به جنبه ادبی مثنوی توجه چندانینکرده است.

مثنوی، شرح مثنوی، فروزانفر، منابع