تیمور مالمیر - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
ماندانا رازانی نظام العلمایی - دبیر آموزش و پرورش شهرستان شهریار

در متون کهن گاهی به عبارت یا کلمه ای بر می خوریم که با مراجعه به فرهنگ های لغت، امکان دریافت معنای مناسب برای آن وجو ندارد. همچینین گاهی محصصان متون کهن در خواندن متن و ارایه صورت مناسبی از یک واژه در می مانند محصصان در این موارد به ناگریز به تصحیح قیاسی روی می آورند. استفاده از روش تصحیح قیاسی محدود به دانش های بلاغی، دستور، عروض و نظایر آنها است. در این موارد، می توانیم به کمک اطلاعاتی از زبان ها و گویش ها و آداب و رسوم و نام ابزارهای محلی یا مسایل محلی به حل این معضلات بپردازیم. در این مقاله، استفاده از دانش های زبانی و گویش های محلی همچنین تجربیات زندگی توده مردم به عنوان یک منبع مهم در تصحیح قیاسی معرفی شده است که در موارد مسدودسازی واژگانی کارآمد است. با استفاده از سه واژه جفت، کمال و دوردور در سه حوزه مختلف مسدودسازی واژگانی را در غزلیات شمس و مثنوی مولوی نشان داده ایم.

جفت، کمال، غزلیات شمس، مثنوی، مولوی