نگاهی برکنایات عرفانی در دفتر دوم مثنوی

ادبیات به ویژه شعر، شیوه ی غیر مستقیم بیان اندیشه و گریز از منطق عادی گفتاراست. یکی از رایج ترین وموثرترین صنایع ادبی در این راستا که از دیرباز اهل ادببدان توجه داشته اند، مبحث کنایه است.چرا که هدف این صنعت دوری از تصریح بهچیزی است با اوردن مساوی ان چیز از نظر ملازمت تا شنونده به ملزوم ان منتقلشود.این پوشیده گویی هم در گفتار عامه وهم در متون ادبی و رسمی کاربرد فراواندارد.کنایه نوعی اسلوب هنری گفتار است که از رهگذر ان میتوان مفهوم را به اسلوبیدلکش و موثر بیان کرد.در بسیاری از متون دینی و عرفانی جهت تبیین و تفهیم نکاتاخلاقی ،اجتماعی وتربیتی نقشی مهم وموثر ایفا می کند.مثنوی معنوی از جمله اثاریاست که این کارکرد به زیباترین شکل دران به منصه ظهور رسیده است.از انجا کهمولانا به غیر مستقیم گویی می پردازد و مقصود خود را در لفاف کلمات بیان میکند،کنایه در مثنوی بیشترین وبالاترین بسامد را نسبت به سایر شیوه ها وشگردهایادبی دارد.روشن نمودن مسایل کلامی، فلسفه هستی، و به ویزه چگونگی رابطه جهانغیب با عالم مشاهده و نیز کیفیت ارتباط خدا وانسان وموانع بیرونی ودرونی که بر سرراه بشر در جهت تکامل معنوی وجود دارد و شیوه های رفع این موانع ازجمله مقاصدیاست که مولانا جهت نیل بدانها از ابزار کنایه سود می جوید.در پژوهش حاضر تلاش بران است تا ضمن نگاهی به تعاریف،اهداف و انواع کنایه ،مواردی از کنایات عرفانی دردفتر دوم مثنوی مورد بررسی قرار گیرد.

Keywords:

مثنوی , مولانا , کنایه , عرفان