سید حسام نیک سیرت - دانشجوی بخش اگرواکولوژی دانشکده کشاورزی و منابع داراب، دانشگاه شیراز
احسان بیژن زاده - دانشیار بخش اگرواکولوژی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز

در حال حاضر کاهش نزولات آسمانی و سفره های آب زیر زمینی باعث کمبود آب مورد نیاز برای بخش کشاورزی شده است. در همین راستا به منظور ارزیابی تنش خشکی انتهای فصل و تاثیر آن بر عملکرد، سودمندی و کارایی مصرف آب در سامانه های کشت مخلوط جو حبوبات، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در دانشکده کشاورزیو منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل: تنش خشکی بعنوان فاکتور اصلی در دو سطح (آبیاری مطلوب و تنش خشکی انتهای فصل ترکیب های مختلف به عنوان فاکتور فرعی در شش سطح (تک کشتی جو نیروز، جو زهک، نخود و باقلا و کشت مخلوط جو نیمروز + نخود، جو نیمروز + باقلا، جو زهک + نخود و جو زهک + باقلا ) بودند. تنش خشکی به ترتیب باعث کاهش 20، 43 و 40 درصدی عملکرد دانه ارقام جو، نخود و باقلا شد و بیشترین عملکرد دانه جو نیمروز، جو زهک، نخود و باقلا در شرایط تنش خشکی در کشت خالص این گیاهان به ترتیب به میزان های 3330، 3470، 993 و 3700 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. در مقابل بیشترین سودمندی در شرایط تنش خشکی در کشت مخلوط جو نیمروز + باقلا و جو زهک + باقلا به ترتیب به میزان های 2/67 و 2/56 بدست آمد. کمترین دمای سایه انداز بعد از اعمال قطع آبیاری در تیمارهای کشت مخلوط بین 28 تا 30 درجه مشاهده شد. تنش خشکی باعث افزایش 16/48 درصدی راندمان مصرف آب نسبت به شرایط آبیاری مطلوب شد و بیشترین میزان راندمان مصرف آب به میزان 2/23 کیلوگرم بر متر مکعب در کشت مخلوط جو نیمروز + باقلا بدست آمد. ارزیابی شاخص مجموع ارزش نسبی و کارایی مصرف آب نشان داد که در شرایط تنش خشکی انتهای فصل کشت مخلوط جو نیمروز + باقلا و جو زهک + باقلا نسبت به سایر نظام های کشتی برتری داشتند.

قطع آبیاری، دمای سایه انداز، شاخص مجموع ارزش نسبی، نخود، باقلا