خسرو عزیزی - گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان
جمشید نظری عالم - دانشجوی دکترای اکولوژی گیاهان زراعی دانشگاه لرستان
محمد فیضیان - دانشیار گروه خاکشناسی کشاورزی دانشگاه لرستان
روح الله حیدری - دانشیار گروه شیمی مرکز تحقیقات گیاهان دارویی رازی دانشگاه علوم پزشکی لرستان، کارشناس ارشد بیماری های گیاهی

میکروارگانسیم های مفید خاک با کارکردهای مهم و متنوع، زمینه ساز واکنش های مهمی در خاک بده و نقش ارزنده ای در تاکین عناصر غذایی و فراهمی محیطی مناسب برای رشد گیاهان دارند. به منظور ارزیابی تاثیر این نوع ریزجانداران بر روی گیاه دارویی ماریتیغال، آزمایشی در قالب یک طرح کاملا تصادفی در خاک استریل شده در گلخانه در دو سال 1394-1393 انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل : 1- کود نیتروکسین، 2- کود زیستی بارور2، 3- قارچ میکروریزا (Glomus sp)، 4- کود زیستی ترکیبی ( بارور 2+ نیتروکسین + میکوریزا )، 5- خاک استریل فاقد کاربرد کود زیستی و 6- خاک بدون استریل شدن بودند. کوهای زیستی بصورت بذر مال در خاک استریل شده بکار رفتند. همچنین به منظور تعیین نوع و جمعیت میکروفون ها، آزمایش بیولوژیکی خاک انجام گرفت. نتایج نشان داد که تیمارهای کود زیستی تاثیر معنی داری روی ارتفاع بوته، قطر کاپیتول، تعداد دانه در کاپیتول و میزان سیلی مارین در گلخانه داشتند ولی روی صفاتی مانند کاپیتول در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد بیولوژیک تاثیر معنی داری مشاهده نشد. تیمار کود ترکیبی بیشترین تاثیر را روی میزان سیلی مارین داشت ( بیش از 20 میلی گرم در گرم ) و کمترین تاثیر روی این ماده موثره مربوطه به تیمارهای بدون استریل و استریل بدون کود زیستی بود. جمعیت باکتری های و قارچ های حل کننده فسفات در خاک مورد بررسی به ترتیب (2)10*6 و 10*3/4 ی=سلول و جمعیت باکتری های آژاد زی تثبیت کننده ازت 10*1/1 سلول در هر گرم خاک خشک بدست آمد. تجزیه بیولوژیکی خاک ناشن داد که غنای گونه ای باکتریایی و قارچی در خاک مورد استفاده پایین بوده و این احتمالا بعلت عواملی همچون بافت خاک، کمبود مواد آهی و پایین بودن رطوبت مزرعه بوده است.

میکروارگانسیم های مفید خاک، خاک استریل، ماریتیغال