یحیی جباری - کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط مرکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز
مقداد پیرصاحب - پروفسور مهندسی بهداشت محیط و هیات علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
رضا دهقانزاده ریحانی - دانشیار مهندسی بهداشت محیط و هیات علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تبریز
سهراب حقیقی علاف پور - کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط مرکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی

مقدمه: اهمیت زیستمحیطی فلزات سنگین موجود در خاک به دلیل ارتباط انسان با خاک به طرق مختلف می باشد. فلزات سنگین موجود در خاک به دلیل تماس و نزدیکی با محیط انسانی از طریق استنشاق، بلع و تماس پوستی وارد بدن انسان شده و در بافت ها تجمع می یابند . همچنین می تواند از طریق مصرف موادغذایی پرورش یافته در آب و خاک حاوی فلزات سنگین به بدن انسان وارد شده و تهدیدی علیه سلامتی انسان تلقی شوند. مواد و روش ها: تحقیق حاضر از نوع توصیفی تحلیلی مقطعی بوده و تعداد 10 نمونه مرکب ( 50 نمونه نقطه ای )، از خاک کشاورزی و مرجع شهر کرمانشاه، نمونه برداری گردید نمونه ها در کیسه های پلی اتیلنی، ذخیره شده و در آزمایشگاه پس از استخراج به روش هضم اسیدی و با استفاده از دستگاه ICP مقدار فلزات سنگین تعیین گردید. یافته ها: یافته های حاصل از آزمایش فلزات سنگین در نمونه های خاک کشاورزی و خاک مرجع به ترتیب کادمیوم، 4/03±0/14، 5/08±1/52، وانادیم، 1/97±43/18، 4/09±45/54، کروم، 2/970±51/61، 97/85±33/8، نیکل 100/97±4/8، 113/34±29/02، و سرب، 25/98±5885، 287/42±769/89 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک بود. بحث و نتیجه گیری: براساس نتایج در کاربری های خاک مرجع و خاک کشاورزی میانگین غلظت کادمیوم بالا بود. میانگین غلظت وانادیم در تمام کاربری ها پایینتر از توصیه سازمان حفاظت محیط زیست کانادا حاصل شد. میانگین غلظت کروم در خاک کشاورزی بالاتر بود. میانگین غلظت نیکل و سرب بالاترین مقدار فلزات مورد مطالعه بودند.

فلزات سنگین، خاک، کرمانشاه