برآورد میزان انتشار گازهای گلخانهای از سدهای برقابی کارون 3، کارون 4 و شهید عباسپوربا استفاده از روشهای اندازه گیری میدانی

تغییر اقلیم و گرمایش جهانی بی تردید یکی از اصلی ترین دغدغههای امروز جامعهی جهانی است. تولید و انتشار گازهای گلخانهای نقشی بارز در گرمایش زمین و تغییرات آب و هوایی ایجاد میکند. دیاکسید کربن، متان، اکسید نیتروژن وکلروفلوروکربنها از جمله گازهای گلخانهای شمرده میشوند که در این بین، دی اکسید کربن بیشترین تاثیر را در افزایش گازهای گلخانهای و در نتیجه آن گرم شدن تدریجی زمین دارد. در این رابطه اولین اقدام، شناخت و برآورد میزان تولید گازهای گلخانهای از تمامی منابع ممکن میباشد. از این رو بسیاری از کشورها تحقیقات دامنه داری برای بررسی چگونگی و میزان نقش این منابع آلاینده آغاز کردهاند. با توجه به اینکه یکی از منابع شناخته شدهی ایجاد گازهای گلخانهای منابع تولید انرژی از جمله نیروگاههای حرارتی و برقابی هستند، لذا تعیین سهم این بخش تولیدی در افزایش میزان گازهای گلخانهای، در سالهای اخیر مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار گرفته است. سدهای برقابی علاوه بر مهار سیلابهای مخرب و ذخیره سازی روانابها در شرایط خشکسالی و بخران آب کنونی و تنظیم عرضه و تقاضای آب برای مصارف پایین دست، قابلیت ایجاد انرژی الکتریکی را هم دارند. از سوی دیگر با احداث یک سد برای تولید انرژی الکتریکی، علاوه بر اینکه بخشی از پوشش فعال گیاهی زمین که نقش تصفیه و جذب دی اکسید کربن موجود در هوا را ایفا میکند زیر آب می-رود بلکه بواسطه فعل و انفعالاتی که در نتیجه پوسیدن پوشش گیاهی زیر آب رفته و آزاد شدن کربن آلی موجود در خاک و یا تبدیل رسوبات موجود در مخازن در نتیجه فعالیتهای باکتریهای بیهوازی زمینه تولید و انتشار گازهای گلخانه ای نظیر متان و دی اکسید کربن را فراهم میآورد. در این رابطه کمیتههای های جهانی فعال و تصمیم گیرنده در سطح دنیا از جمله IPCC و IHA دستورالعملهای مشخصی را جهت اندازهگیری این گازها ارایه نموده اند. در این پژوهش با استفاده از استانداردهای ذکر شده، پتانسیل و میزان انتشار گازهای گلخانهای از مخازن سدهای برقابی کارون سه، کارون چهار و شهید عباسپور محاسبه گردید. اندازهگیریهای میدانی، سه بخش اندازه گیری انتشار گاز از سطح مخزن، نمونهگیری آب و محاسبه ترکیبات محلول و نمونهگیری رسوبات مخزن را شامل میشود. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد میزان انتشار دی اکسید کربن معادل از سه سد شهید عباسپور، کارون چهار و کارون سه بهترتیب 36/425962 ،98/43533 و 44/57068 تن در سال میباشد. همچنین نرخ تولیدمعادل گاز دی-اکسید کربن سالانه در واحد نیروگاهی تولید برق (مگاوات-ساعت) بترتیب برابر 54/134 ، 78/32 و 92/23 برآورد گردید که در مقایسه با همین شاخص در سایر واحدهای نیروگاهی(از جمله سیکل ترکیبی،بخاری و گازی)، میزان کمتری است.

Keywords:

انتشار , گازهای گلخانهای , سد برقابی , اندازهگیری میدانی